Ludo
Noens geeft nu al dertig jaar het in zijn genre unieke tijdschrift Portulaan
uit waarvan nummer 120 is verschenen, wat op zich al een prestatie mag
worden genoemd. Hij houdt zich bezig met het paranormale, occulte en
esoterische, al zijn dit termen die een hele lading aan verscheidenheid dekken.
Over dit onderwerp publiceerde hij verscheidene boeken, onder meer over het
raadsel Jeanne d’Arc, of beschrijvingen van de hysterische gedrevenheid met
paranormale trekken van heiligen en mystici. In zijn bijdragen onderbouwt hij
altijd zijn stellingen en laat hij ruimte voor twijfel en komt hij de
sceptische lezer tegemoet. Want of het nu gaat over het monster van Loch
Ness of het bestaan van elfjes, je moet het voor elke lezer aanvaardbaar weten
te maken, en dat doet hij juist door niet fanatiek zijn mening door te drukken
maar alle componenten te onderzoeken en grondig te bestuderen. In zijn
tijdschrift komen overigens ook poëzie en algemeen culturele bijdragen aan bod.
In Incident in Tomar zijn nu zeventien van
Noens verhalen verzameld, die zonder uitzondering een element van fantastiek
hebben. In Wolken gaat het over een
jongeman die moeilijk contact legt en vreemd gedrag gaat vertonen. Dan blijkt
dat hij als scholier een moord heeft bedreven en gebukt gaat onder
schuldgevoelens, maar aan zijn misdaad ontsnappen lukt hem niet. De wolken
roepen hem ter verantwoording. Rationalisering en wonderen, het alledaagse en
het verrassende, waan en illusie, psychologie en psychose, daar draait het bij
deze auteur om. Het titelverhaal is een staalkaart van zijn ideeënwereld, een
mengeling van reiservaring, geschiedenis, sekten en niet te achterhalen
geheimzinnige rituelen, de schrijver Lovecraft en de ondergang van de Tempeliers.
In De ander gaat het over een gevoelig
mens wiens angst ontstond in zijn puberteit. Hij krijgt last van
sadistische dromen en ziet zich geconfronteerd met vreemde fantasieën die te
maken hebben met destructieve orgieën. Omdat hij altijd ontwaakt voor hij het
geheim van het zwarte gat in zijn droom kan achterhalen moet hij streven naar
het beleven van een lucide droom om zijn angst te leren overwinnen. Het
fantastische element staat hier in verband met het psychologische. Commissie zit goed in mekaar. Een huwelijk loopt stuk
door een affaire van de man die tegenover zijn vrouw de moord bekent op de
echtgenoot van zijn liefje. Het is een pleidooi van een man met schuldgevoelens
en zelfverwijt. In Hubris is
het opnieuw iemand die last heeft van dwanghandelingen en een psychiater
opzoekt die duidelijk maakt dat hij misschien hardnekkig probeert iets ongedaan
te maken wat niet ongedaan kan worden gemaakt. Op die manier slaagt de auteur
er telkens in de lezer mee te slepen in een avontuur dat doordrongen is
van psychologische en meer onverklaarbare verschijnselen die te maken hebben
met verleden of niet verwerkte problemen. Dat het nergens zwaar op de hand ligt
komt door de relativerende, soms humoristische toon die ervoor zorgt dat alles
leesbaar blijft en vooral boeiend.
Incident in Tomar, Ludo Noens, Pumbo.nl, 2014, ISBN
9789081372336
(Guy van Hoof)