De tedere schaduw van Bukowski

Er was al enige tijd zo goed als niets meer van Charles Bukowski in Nederlandse vertaling verkrijgbaar. Uitgeverij Lebowski wil die leemte vullen en besloot vanaf maart 2014 (het was dan twintig jaar geleden dat Bukowski overleed) zijn volledige oeuvre op de markt te brengen.
Oscar van Gelderen van Lebowski, die Bukowski  omschrijft als een held van de tegencultuur, een geweldige dichter en iemand die velen op het pad van de literatuur heeft gebracht door zijn eerlijke, rauwe en laagdrempelige attitude, hield intussen al acht titels in een nieuwe of herziene vertaling boven de doopvont: Postkantoor, Fuck Machine en andere verhalen van alledaagse waanzin, Vrouwen, Kind onder kannibalen, Pulp, Factotum, Aantekeningen van een vieze oude man en de recentste, de poëziebundel De laatste nacht van de aarde.
Er verscheen al eerder poëzie van Bukowski in Nederlandse vertaling: Als je dood bent doet het er niet toe, 100 gedichten van Charles Bukowski vertaald en ingeleid door Manu Bruynseraede (uitgeverij writehi(s)tory, 2010) en De genoegens van de verdoemden, integrale vertaling van de bloemlezing The pleasure of the Damned (2007) van Peter Verstegen (uitgeverij Liverse, 2011).
Ook daaruit bleek al dat er meer is dan alleen maar het beeld dat men maar al te graag van Bukowski ophangt, als de auteur die als geen ander de wereld van de underdogs, die in een mengeling van armoede, drank, agressie en rauwe erotiek aan de zelfkant van de maatschappij trachten te overleven in de verf heeft gezet.
In De laatste nacht van de aarde, Bukowski’s laatste nog bij leven verschenen poëziebundel, zijn thema’s als alcohol, bars en renbanen nog wel aanwezig,  maar de toon van heel wat van deze gedichten is heel wat serener en ingetogener. Het zijn bezinningen over leven en dood, vriendschappen, collega’s, liefdes en literatuur. Ook de klassieke muziek ontbreekt niet – de enige muziek waar Bukowski naar luisterde.
Zijn het eigenschappen als het vermogen om schijnbaar banale voorvallen tot grootste literatuur te verheffen, zijn humor, vaak zwart als de nacht, of de ontroering waarmee hij zijn lezers weet te verrassen die hem tot de onweerstaanbare schrijver maken die hij is? Laat een gedicht als De man met de mooie ogen u overtuigen, of De bullebak, of De lijster:

[…]
er woont een lijster in mijn hart die
naar buiten wil
maar ik ben hem te slim af, ik laat hem alleen
's nachts soms ontsnappen
als iedereen slaapt.
ik weet dat je er zit, zeg ik
dus niet verdrietig
zijn.

dan stop ik hem terug,
maar hij zingt zacht,
daar binnen, ik heb hem niet helemaal dood
laten gaan
en zo
slapen we samen
in ons
geheime verbond
en dat is aandoenlijk genoeg om
een man te laten
huilen, maar ik huil
niet,
jij wel?

De laatste nacht van de aarde (The Last Night of the Earth Poems), Charles Bukowski, vertaald uit het Amerikaans door F. Starik, Stella Bergsma, Dirk-Jan Arensman en Bernard Wesseling, Lebowski Publishers, Amsterdam, 2014, ISBN 978 90 488 2239 3

(Roger Nupie)