Truus Rozemond debuteerde in 2015 bij Xanten met de roman Een verwaarloosd huis. In 2017 volgde Tussenruimte, en in 2019 De vorm van Ierland. Deze boeken verschenen bij Magonia in Utrecht. Zij schrijft psychologische romans. Voor zij fictie schreef, publiceerde zij, als onderwijskundig psycholoog, boeken en artikelen op haar vakgebied.
Weg uit de armoede – Truida’s reis opent met de stambomen van Truida Groothuis, geboren te Ulrum en van Cents Haak, geboren te Winsum Obergum. Vervolgens neemt zij de lezer mee in vier gedeelten, die qua lengte nogal verschillen, in de familiegeschiedenis van Truida en Cents.
Het omslag lijkt op chique behangpapier. Pastelkleuren. Op een grijze achtergrond vliegen blauwe en auberginekleurige vogels. Een krachtig symbool. De vogels zorgen in de tekst ook voor kleine intermezzi. Sober maar tekenend en sfeervol.
De titel vind ik niet uitnodigend. Het is meer de kop van een sociaal pamflet. De ondertitel voorspelt dan weer iets anders. Ofschoon het woord ‘reis’ bij mij andere associaties oproept dan wat in het boek plaatsvindt.
Tekenend voor het boek: ‘Cents voelt zich in Heerlen buitenstaander, al woont hij in de ‘rode kolonie’, Meezenbroek. Het Limburgse landschap is vriendelijk, de mensen goedmoedig, maar ook sussend, omfloerst. In het Noorden hebben vrouwen soms stemmen als scheermessen, zijn de mannen bokkig, zwijgzaam. De omgang is er harder en duidelijker.’ (bladzijde192)
Truida en Cents vertrekken in 1918 uit Groningen om in Zuid-Limburg een ander (ze hopen beter) bestaan op te bouwen. Terwijl Cents als mijnwerker, onder de grond, zijn weg zoekt, kan zijn vrouw Truida boven de grond niet aarden. Cents en Truida zijn totaal verschillend. Cents is een bevlogen idealist, Truida wenst zich toch een ander bestaan (schoonheid, boeken lezen,… het is ver weg). Hun tocht van noord naar zuid is ook een zoektocht naar hun eigen ik en hoe zij zich tot elkaar verhouden. Tegen de grote wereldgeschiedenis vindt hun leven een kronkelende weg. Zoals er verschillen tussen katholieken en socialisten zijn zo zijn er ook grote verschillen tussen hen. Het idealisme van Cents frusteert hem maar ook Truida. Toch is er ( en dat vind ik bewonderenswaardig) altijd de moed der hoop. Het automatisme van kinderen krijgen legt een druk op hun relatie. Een kind dat overlijdt doet Truida in een depressie belanden. Cents is onhandig maar goedbedoelend, dat ziet, voelt Truida. Hun besluit om terug naar het noorden te gaan en daar een café te beginnen blijkt ongelukkig. Ondertussen groeien hun kinderen op in een snel veranderende tijd. Ze voeren hun eigen strijd. Sterke figuren zijn de vrouwen. Zij bewaren het overzicht. Zij luisteren en stellen zich open. De mannen zwijgen terwijl de vrouwen dat zwijgen begrijpen. Met weinig woorden weet Truus Rozemond situaties te schetsen. Ze heeft een groot empathisch vermogen. Haar kracht is het om een wereld achter of onder de woorden op te roepen. Zij oordeelt niet. Iedere figuur in het boek wordt met respect bejegend.
Weg uit de armoede – Truida’s reis, Truus Rozemond, Uitgeverij Magonia, Utrecht, 2021, ISBN 978-94-92241-48-1
(F.A. Brocatus)