In zijn derde bundel Dit is hoe een storm ontstaat keert Pim
te Bokkel terug naar het platteland. Was de beweging in zijn debuut nog
omgekeerd (die begon in zijn geboortestreek en eindigde in de stad waar hij nog
steeds woont), nu start de bundel met een roltrap, in een metro … om met een
landschappelijke observatie te eindigen. Daartussen gebeurt gelukkig veel:
er komen forensen langs, wachters
en voorbijgangers, er wordt onder platanen blad geblazen, er is een voorval dat
weer voorbijgaat, er is een vertraging voor de storm ontstaat en –hoopvol – ook
weer een zee waar je met wrakhout op kunt varen.
En dan zijn we pas net over de
helft van de eerste afdeling. Er is trouwens erg veel zee in deze bundel, alsof
Te Bokkel ons meeneemt naar een landschap waar het voor de romantiek goed
toeven is. Hij toont ons in zijn derde bundel een romantisch ik en hij wijst
ons er zelf op door de bundel op te dragen aan zijn vriendin en door een
gedicht op te nemen dat hij (eigenlijk alleen) voor haar schreef.
en afstand die verlangen is.
Hoewel het cliché op de loer
ligt, steekt Te Bokkel op de juiste momenten een storm op. Ook als die storm
als een ontkennende vlaag begint:
Hij wil ongerijmd beweren
dat de wind de wind
niet isen vormvrij met de wind
de onbenoemde dingen zijn
Het is niet de eerste
(terug)verwijzing naar zijn vorige bundel (de
dingen de dingen de dans en de dingen, 2010), maar wel een belangrijke. Te
Bokkels werk om de dingen een leven in te blazen, is nog niet gedaan. Het is
niet alleen leven, er is meer: er moet beweging zijn. In het gedicht Poëzie bestaat niet wordt de naam van
de dichter ontkend en wordt aan de wind de poëtische waarde gegeven. Poëzie is
voor Te Bokkel beweging:
Poëzie is daar boven
de zon en je reikt
maar veel meer nog dan
dat is de wind die je grijpt poëzie:
je laat het gaan en
geeft je zinnen aan de wind
je zucht en fietst
erin
Dit is hoe een storm ontstaat is het resultaat van noeste arbeid.
Wie de diverse voorpublicaties vergelijkt met het uiteindelijke gedicht, kan
niet om die conclusie heen. Gedichten worden soms zelfs uiteen getrokken om in verschillende
verzen in de bundel terug te keren.
Met deze bundel bewijst Pim te
Bokkel eens te meer tot de top te horen. Hij schetst met gewone woorden een
wereld die vervreemdend en herkenbaar is. Een wereld waarin de storm niet de
schade achterlaat zoals in de werkelijkheid, integendeel: deze storm steekt op
in het papier en komt er niet van los. Het gevecht tussen wind en wolken vindt
vooral plaats tussen de regels en binnen de zinnen. Warm aanbevolen!
Dit is hoe een storm ontstaat, Pim te Bokkel, Nieuw Amsterdam, Amsterdam, 2013, ISBN
904 681 582 X
(Wim van Til)