Fast forward met distels & doorns

Vitalski is beroemd en berucht als performer, mediafiguur, stand-upcomedian en Nachtburgemeester. In 1994 stichte hij met J.M.H. Berckmans, Geert Beullens en Manu Bruynseraede de theatergroep Circus Bulderdrang die een zalige frisse wind joeg doorheen het literaire landschap. Hij richtte ook muziekgroepen op als De Oranje Houtzagerij en de Living Tornado’s. Vanaf 1999 legt hij zich meer en meer toe op onemanshows, waar hij een eigenzinnige en zeer te smaken mix brengt van stand up comedy en conferences.

Maar laat ons niet vergeten dat Vitalski ook schrijver is. Na wat publicaties bij de clandestiene uitgeverij van Erik Vloeberghs publiceert hij op zijn veertiende  gedichten in het tijdschrift Diogenes. Zijn eerste roman De Geur Van Nat Haar verscheen in 2001. Daarna volgden o.a. De verknalling (2002), De fetisj (2008), de pornoroman De stiefmoeders en in 2011 een autobiografie, Ik slaap als een croissant.

Een gedicht als Olifant, olifant uit de Bulderdrangperiode is uitgegroeid tot een cultklassieker, maar het zou tot 2001 duren dat Vitalski met een ware dichtbundel op de proppen komt: Het gedicht Jongen en andere gedichten (Kingkong Books), veertien gedichten die door een ietwat theatrale toon gekoppeld aan onderhuidse ironie een ontwapenend karakter krijgen en garant staan voor een bijzonder knappe bundel.

Bij de Nederlandse uitgeverij XTRA verscheen onlangs zijn tweede dichtbundel, Distels en doorns, Hooglied van Jacobus Capitein. Vitalski liet zich inspireren door Jacobus Elisa Johannes Capitein (1717-1747), ’s werelds eerste zwarte predikant én een controversieel figuur: als ex-slaaf (door kromme distels en doorns/ liepen wij/ getekend door elkander,// zelf niet wetende/ waar ergens onze vader,/wie nog onze moeder-// die dingen/ waren gewoon niet duidelijk) verdedigde hij in een academische verhandeling het standpunt dat christenen in slavernij mochten worden gehouden…

Distels & doorns is één lang gedicht. Tragisch en visionair, eenvoudig van taalgebruik lezen we in de perstekst, en dat valt niet te ontkennen. Onnavolgbaar muzikaal en dat klopt eveneens: eigenlijk is dit Hooglied één lange zang, nu en dan onderbroken door pauzetekens – een kunstgreep waardoor Vitalski er wonderwel in slaagt een beklemmende en confronterende sfeer op te bouwen.

dus: opnieuw onszelf

verknechten

zonder naar boven

of beneden durven te kijken.

aldoor bergop –

stokslagen
geven –

met de stok

stokslagen –

tot

wij
ons
geroepen wisten

uit vrije wil

de
slavernij te prediken.

inclusief die van

het integrale ras bij de kerk.

datzelfde, niet helemaal menselijke ras

dat ons eerder al
in de boeien sloeg.

en dat ons opnieuw in de boeien sloeg

bij de kerk.

Van Vitalski’s broer, Serge Baeken, verscheen bij dezelfde uitgeverij XTRA Fast Forward, een vuistdikke verzameling tekeningen, periode 2011-2012. Hij verzorgt illustraties voor de belangrijkste Vlaamse en Nederlandse (dag)bladen. Of het nu schetsen, muurschilderingen, tekeningen of tattoos zijn; strips, cartoons of vrij werk: deze collected works and sketches, hoe onderling verschillend van stijl ook, verraden steeds de hand van de verduiveld knappe grafische huurling die hij is!

Distels & doorns, Vitalski, Uitgeverij XTRA, Amsterdam, 2013, ISBN 9789490759483

Fast forward, Serge Baeken,  Uitgeverij XTRA, Amsterdam, 2013, ISBN 9789490759490

(Roger Nupie)