Encuentros is het debuut van Mirjam Musch (1955) dat in Guatamala verscheen en nu in een tweede druk ook in onze contreien beschikbaar is. Mirjam is pedagoge en sociologe en was onder meer directeur van een bilateraal gezondheidsproject in Bolivia. De bundel is tweetalig (Spaans en Nederlands) en telt 12 gedichten (in de Spaanse sectie staan er 15!). Zij heeft de gedichten deels in het Nederlands, deels in het Spaans geschreven en vertaald. Ik ben het Spaans niet machtig, dus ik beperk mij bij de bespreking tot de cyclus Nederlandse gedichten.
Encuentros kan vertaald worden met vergaderingen, maar ook met ontmoetingen. Het subtiele verschil tussen die twee speelt mee in de gehele bundel; draait het nu om een confrontatie met een andere wereld, een andere cultuur, een andere taal of gaat het om inzicht verkrijgen, leren van anderen, luisteren naar die andere wereld? Beide blijven naast elkaar overeind.
De ondertitel van de bundel luidt gedichten op reis, wat ook een dubbele betekenis oplevert: het zijn gedichten die onderweg zijn ontstaat of het zijn gedichten die onderweg zijn naar de lezer.
En wellicht is die derde mogelijkheid ook een serieuze: gedichten die de dichter bijstaan op haar reis.
De cyclus van 12 gedichten draait om vragen die ieder zal stellen die geconfronteerd wordt met andere culturen, andere gewoonten, andere situaties. Maar ook vragen die te maken hebben met vrouw zijn, moeder zijn of worden:
wie heeft bepaald
dat je in smart een kind moet baren
wie weet wat het betekent
je leven te geven, met liefde
wie had gedacht dat,
al zo snel,
zij voor jou zou zorgen
Het gedicht draagt de titel cyclus; in drie strofen vat het gedicht als het ware het leven samen. Ondertussen zijn twee belangrijke vagen gesteld, die voor het dichterschap van Mirjam Musch essentieel zijn: wie bepaalt hoe iets gaat en welke rol speelt liefde.
Wie met deze ‘tweedeling’ in het achterhoofd de resterende gedichten leest, leest herkenning tussen de regels, achter de beelden.
In het achtste vers dat een Spaanse titel draagt (Qué será) wordt opnieuw een tegenstelling geopperd door vragen te stellen:
is het de cultuur
die ons verdeelt
of de communicatie?
[...]
is het de afstand
die ons van elkaar scheidt
of is het de zee?
Encuentros is de ontmoeting met een dichter die in eenvoudige bewoordingen haar vragen en haar observaties vastlegt op reis naar de dichter die ze wil of moet worden. Haar komende bundel wordt al aangekondigd op haar website: Bloedlijn. Daar ben ik benieuwd naar, vooral om te lezen wat Mirjam Musch op haar (poëtische) reis heeft meegenomen en hoe zij dat vertaalt.
Encuentros (gedichten op reis), Mirjam Musch, Casa Bukowski, Colchagua, 2024, ISBN 9929803874
(Wim van Til)
