Hannie Rouweler debuteerde in 1988 met de dichtbundel Regendruppels op het water (Uitgeverij De Beuk, Amsterdam). Met haar stelregel Poëzie ligt op straat, voor het oprapen zijn er maar weinig onderwerpen die voor de dichteres geen inspiratie bieden. Ze schrijft veel en vaak - Universum / Universe is haar 40ste dichtbundel. En dan zijn er nog enkele andere dichtbundels, vaak in samenwerking met buitenlandse poëten. Ze publiceerde tevens enkele korte thrillers, vertaalt en runt vanuit haar thuisbasis Leusden de uitgeverij Demer Press.
Sinds geruime tijd vertaalt ze haar gedichten meteen ook naar het Engels. Universum / Universe is dan ook een tweetalige uitgave: 32 gedichten in het Nederlands, met de Engelse versie telkens op de rechterpagina. Rouweler schildert ook: op de cover een abstract werk met dezelfde titel als de bundel.
De bundel opent met een knap gedicht opgedragen aan dichter, bloemlezer en vertaler Menno Wigman (1966-2018):
De goden namen je te jong
Je bent dieper in de voetstappen getreden
van je geliefde dichter Baudelaire
dan goed was. Te jong gestorven te midden
van je eigen taalbouwsels en gedachten
vaak clair obscur en relativerend met een ondertoon
die soms een glimlach voorstelde
meestal als verwrongen taal.
Ik mis je. Ik mis je in de taal die overgebleven
is in ons land
de kale oevers ontdaan van hun weelderig gewas.
(voor Menno W, overleden 1 februari 2018)
Universum / Universe bevat een vijftal gedichten waarin de liefde centraal staat: Hij is niet verliefd op de vrouw die hem/ begeert hij is verliefd op de liefde/ tot razernij hem naar het slagveld voerde/ en hij terugkeerde als een gewonde soldaat/ die verzorgd moet worden in een hospitaal/ voor hopeloze verliefden. (De liefde en de razernij). Voor de liefde blijft weinig ruimte over/ dan het bezingen van al wat verloren ging/ en nog een enkel spoor zich laat raden/ in het gekleurde glas van de tijd. (Over liefde). In Valentijnsdag 2021 is de toon milder: Jij zet mij weer op de kaart/als ik door glas naar jou kijk,/ of de foto in de hand neem en de glans/ ervan streel onhoorbaar en onzichtbaar/ voor anderen. Dit alleen tussen jou en mij
Daarnaast zijn de natuur, jeugdherinneringen, reizen, de poëzie zelf ook in deze bundel vaste Rouweler thema’s, evenals de taal: Het is de opening, de onbeschermde vlakte in luwte van hoge bomen die ineens wegvallen. De pijn, het onverwachte, het blinde zien. Dit alles in het teken van de vrijheid: Vrijheid is met losse vingers op een laptop tikken/ waarbij je kunt fantaseren wat je wilt.
De dichteres die wel eens beweert dat ze schrijft met de snelheid van het licht omschrijft haar gedichten als vogels en soms weet je niet meer waar ze zijn... Het is voor de lezer een aangename geruststelling dat ze onderdak hebben gevonden in deze sterke en gevarieerde bundel - een meerstemmigheid die voorbij grenzen gaat.
Universum / Universe, Hannie Rouweler, Demer Press, Leusden, 2021, ISBN 978-1-6671-6407-6
(Roger Nupie)