De
impressionisten zijn een onuitputbare bron van inspiratie voor schrijvers en
documentaire makers, of intendanten die niet meer weten welke tentoonstelling
op te zetten. Wedden op wat voorspelbaar is en dan doen alsof de verrassing
compleet is. Zo iets van, geef de kinderen pannenkoeken want dan weten we dat
ze tevreden zullen zijn... Een beetje flauw. En moest Ina Stabergh zich ook
laten verleiden om daar zo nodig een boek over te schrijven? Is het sowieso
mogelijk om een mensenleven – van wie dan ook en hoe interessant ook - in 41
gedichten vast te leggen? Of was dat met dit werk niet de bedoeling? Het idee
toch uitwerken tot een publicatie was in elk geval een uitdaging die de
schrijfster niet uit te weg ging. Haar bundel Berthe Morisot, een vrouw, een
mysterie is opgedeeld in 5 cycli: Hoe
alles begon, Een stap in de wereld,
Een dame aan de zijlijn, IV en Als tijd verschrompelt. Ina Stabergh (die nog stadsdichter is
geweest van het fraaie Diest) neemt ons mee naar de periode van het Franse
impressionisme en probeert daarvan de sfeer op te roepen. Haar fascinatie voor
het gekozen personage is duidelijk, maar ze zoekt het in de kleine aardse
dingen, in de twijfelende verzuchtingen, in de lichtheid van het lentelicht, in
de intimistische overpeinzingen en in de elegant erotische poses. Ze geeft haar
impressies over hoe het volgens haar kon geweest zijn. Ze stelt voor,
overdenkt, schrijft plausibel en levert gaaf werk af. Ze karakteriseert door
middel van rake menselijke analyses en geloofwaardige interpretaties. De lezer
die daar de tijd voor neemt gaat helemaal mee in dit verhaal. Berthe werkt mee
aan die verleiding. De speurhond volgt het spoor. In de cyclus Een dame aan de zijlijn, mijn favoriet
deel van de bundel, komt Berthe Morisot geloofwaardig tot leven. Een vrouw van
vlees en bloed, vol passie en wilskracht. Ina Stabergh beschrijft alsof ze haar
eigen vriendin voorstelt; pretentieloos, menslievend en zeer respectvol. Deze
cyclus zit ritmisch goed in elkaar, de beeldspraak boeit en verrast. Knelt
nergens. De verleiding om met stereotiepe clichés af te komen wordt vermeden.
In deze gedichten zijn de associaties minder gebruuskeerd.
Doorheen
dit werk hanteert de dichteres een fijn scalpel om de huiselijke sfeer, de
ongeschonden natuur, de traagheid van het bestaan (toen) en de
moeder-kind-verhouding afgemeten te stileren. Flinterdun schilt zij haar taal
om tot de kern te komen. Wat op het eerste zicht makkelijk lijkt, maar in
essentie het tegenovergestelde bereikt, is het bewijs van vakmanschap en
controle. Het resultaat is een frisse leesbare bundel die uitnodigt om de
impressionistische tableaus opnieuw te gaan bewonderen en daarna de gedichten
opnieuw door te nemen. Of nog meer over die merkwaardige vrouw te gaan lezen.
Daarom moest Ina Stabergh zonodig deze bundel krachtige gedichten aan Berthe
Morisot wijden. Beide dames mogen blij zijn, al zal dat voor Berthe een beetje
moeilijk zijn…
Berthe Morisot - Een vrouw, een mysterie, Ina
Stabergh, Uitgeverij De Brouwerij, 2011, ISBN 978-90-78905-39-4
(Frank Decerf)