Een vrouw, een mysterie

De impressionisten zijn een onuitputbare bron van inspiratie voor schrijvers en documentaire makers, of intendanten die niet meer weten welke tentoonstelling op te zetten. Wedden op wat voorspelbaar is en dan doen alsof de verrassing compleet is. Zo iets van, geef de kinderen pannenkoeken want dan weten we dat ze tevreden zullen zijn... Een beetje flauw. En moest Ina Stabergh zich ook laten verleiden om daar zo nodig een boek over te schrijven? Is het sowieso mogelijk om een mensenleven – van wie dan ook en hoe interessant ook - in 41 gedichten vast te leggen? Of was dat met dit werk niet de bedoeling? Het idee toch uitwerken tot een publicatie was in elk geval een uitdaging die de schrijfster niet uit te weg ging. Haar bundel Berthe Morisot, een vrouw, een mysterie is opgedeeld in 5 cycli: Hoe alles begon, Een stap in de wereld, Een dame aan de zijlijn, IV en Als tijd verschrompelt. Ina Stabergh (die nog stadsdichter is geweest van het fraaie Diest) neemt ons mee naar de periode van het Franse impressionisme en probeert daarvan de sfeer op te roepen. Haar fascinatie voor het gekozen personage is duidelijk, maar ze zoekt het in de kleine aardse dingen, in de twijfelende verzuchtingen, in de lichtheid van het lentelicht, in de intimistische overpeinzingen en in de elegant erotische poses. Ze geeft haar impressies over hoe het volgens haar kon geweest zijn. Ze stelt voor, overdenkt, schrijft plausibel en levert gaaf werk af. Ze karakteriseert door middel van rake menselijke analyses en geloofwaardige interpretaties. De lezer die daar de tijd voor neemt gaat helemaal mee in dit verhaal. Berthe werkt mee aan die verleiding. De speurhond volgt het spoor. In de cyclus Een dame aan de zijlijn, mijn favoriet deel van de bundel, komt Berthe Morisot geloofwaardig tot leven. Een vrouw van vlees en bloed, vol passie en wilskracht. Ina Stabergh beschrijft alsof ze haar eigen vriendin voorstelt; pretentieloos, menslievend en zeer respectvol. Deze cyclus zit ritmisch goed in elkaar, de beeldspraak boeit en verrast. Knelt nergens. De verleiding om met stereotiepe clichés af te komen wordt vermeden. In deze gedichten zijn de associaties minder gebruuskeerd.
Doorheen dit werk hanteert de dichteres een fijn scalpel om de huiselijke sfeer, de ongeschonden natuur, de traagheid van het bestaan (toen) en de moeder-kind-verhouding afgemeten te stileren. Flinterdun schilt zij haar taal om tot de kern te komen. Wat op het eerste zicht makkelijk lijkt, maar in essentie het tegenovergestelde bereikt, is het bewijs van vakmanschap en controle. Het resultaat is een frisse leesbare bundel die uitnodigt om de impressionistische tableaus opnieuw te gaan bewonderen en daarna de gedichten opnieuw door te nemen. Of nog meer over die merkwaardige vrouw te gaan lezen. Daarom moest Ina Stabergh zonodig deze bundel krachtige gedichten aan Berthe Morisot wijden. Beide dames mogen blij zijn, al zal dat voor Berthe een beetje moeilijk zijn…

Berthe Morisot - Een vrouw, een mysterie, Ina Stabergh, Uitgeverij De Brouwerij, 2011, ISBN 978-90-78905-39-4

(Frank Decerf)