Boeiende vertalingen

Shang Ch’in (1930-2010) schrijft over het individu, gevangen in zijn eigen lichaam, geest en leefwereld, en de poging om daaraan te ontsnappen. Ondanks regels als geluk is datgene wat een mens wordt onthouden en ik heb vastgesteld dat ik aan gelukverbeeldingsgebrek lijd, is er in zijn werk geen spoor van sentimentaliteit en wrok te ontdekken. Leed en eenzaamheid zouden tot zwaarmoedigheid kunnen leiden, maar niet bij deze dichter die over een fijne humor beschikt en meer wil tonen dan het direct waarneembare, wat zijn werk een surrealistisch tintje geeft, al kiest hij zelf liever voor de term hyperrealisme. In de bundel zijn ook pentekeningen van de dichter opgenomen, en die zijn net als zijn poëzie (veelal prozagedichten): de uitdijende zinnen zijn hier kronkelende lijnen die uit herkenbare elementen bestaan maar toch een onwezenlijk karakter hebben.

Giraf

Toen de jonge cipier merkte dat de maandelijkse toename van de lengte van de gevangen bij elke lichamelijke inspectie in de nek zat, rapporteerde hij aan de directeur: Meneer, de ramen zitten te hoog! Maar het antwoord dat hij kreeg was: Nee, ze kijken uit naar de tijd.

De goedhartige jonge cipier kende het gezicht van de tijd niet, wist zijn geboorteplaats niet en had geen idee van zijn verblijfplaats; daarom patrouilleerde en waakte hij elke nacht in de dierentuin, voor het hek van de giraf.

“Dat is de dichter én de mens Shang Ch’in ten voeten uit: melancholiek en toch glunderend,” schrijft vertaalster Silvia Marijnissen terecht bij dit gedicht in haar nawoord.

Zij vertaalde tevens poëzie van Hsia Yu (1956). Als kattenogen is een bloemlezing uit het werk van een dichteres die bladzijde na bladzijde blijft verrassen. Ze studeerde film en toneel (iemand / heeft ooit de film uitgevonden alleen om de kamer / te verdonkeren) en schrijft popsongs en filmscenario’s. Zij speelt schaamteloos met clichés over mannen en vrouwen:

Algemeen bekend

een vrouw

bloedt
eens per maan
begrijpt de taal der slagen
is geknipt voor verrassingsaanvallen
ongeschikt voor afspraken

Hsia Yu steekt al eens de draak met de dichterlijke authenticiteit (Ploert I) en experimenteert met de mogelijkheden van de taal (“Extreme taalexperimenten waarin ze onderzoekt wanneer taal ophoudt taal te zijn, of taal ooit ophoudt taal te zijn”, schrijft de vertaalster in haar nawoord). Uit In den beginne was het woord:

6

natuurlijk zijn er andere woorden

die nooit hebben gewacht op wat dan ook
voor gelegenheid waarin ze ingelegd konden worden
en het is onmogelijk te weten of ze wachten
wachten op iemand zoals ik
die ze dwingt het begin van een gedicht te worden

7

die gedichten
ik merk dat ze veranderen met het licht
als kattenogen

Een pluim voor vertaalster Silvia Marijnissen en Uitgeverij Voetnoot om deze dichters in het Nederlands bereikbaar te maken met deze fraai vormgegeven bundels.

Ontsnappende hemel, Shang Ch'in, vertaling en nawoord: Silvia Marijnissen, Uitgeverij Voetnoot, Amsterdam, 2012, ISBN 9789078068884; Als kattenogen, Hsia Yu, vertaling en nawoord: Silvia Marijnissen, Uitgeverij Voetnoot, Amsterdam, 2012, ISBN 9789078068877

(Roger Nupie)