Mollen en zonsondergangen


Naast schrijver en dichter is Els de Groen ook schilder én wereldreiziger. Ze is vooral erg vertrouwd met Oost-Europa, reden waarom politici haar overhaalden om zich te kandideren voor het Europees Parlement. Ze hield het vijf jaar vol; politiek is een cynisch bedrijf. Daarna nam ze de pen weer ter hand. Het proza dat ze toen schreef werd steeds bondiger en kreeg de vorm van gedichten. Haar tekeningen groeiden uit tot olieverfschilderijen. Zo ontstond haar eerste dichtbundel Wakker vallen in 2018.

De titel van haar nieuwe bundel Hebben mollen weet van zonsondergangen? duikt op in het gedicht Dagdieren op bladzijde 26. De dichter gaat verder met vragen om al snel duidelijk te maken wie de ‘dagdieren’ zijn:

 

Dagdieren

 

Hebben mollen weet van zonsondergangen?

Korten egels nachten als de dagen lengen?

Is een uil bij machte naar zonlicht te verlangen?

Of zijn het slechts de mensen, dagdieren,

die de luister van het zonlicht vieren met

vreugdevuren, fakkels, led – en laserlampen

voetzoekers, raketten, hele en bijna-rampen.

 

….

 

Hiermee zet Els de Groen meteen de krijtlijnen uit. Ze stelt hele vragen, geeft halve antwoorden. In deze fraaie bundel regeren de dieren. Via boerderij- en huisdieren komen we aan bij wilde en in het wild levende dieren om uiteindelijk te belanden bij de geleedpotigen. Er zijn veel kooien in de wereld: symbolische in de vorm van sleur en fysieke kooien met tralies. De meest hermetische kooi is misschien wel de hokjesgeest die ons denken gevangenhoudt en ons blind maakt voor samenhang. Wie de kooi opent, weet dat olifanten, kikkers, libellen en bultruggen met elkaar te maken hebben.

 

Haar gedichten zijn zorgvuldig gecomponeerde mini-verhaaltjes die getuigen van een fijne observatie en aparte inzichten. Ze stemmen ons, mensen, tot nadenken. Vanuit de dieren worden lijntjes uitgezet naar de mensen, de dagdieren.

 

Illustrator en politiek tekenaar Len Munnik zorgde voor prachtige, sobere, hier en daar van een wolkje kleur voorziene tekeningen en/of mini-schilderijtjes.

 

Dat Els de Groen een geëngageerde dichter is hoeft zeer zeker geen betoog. Een groot deel van de opbrengst van de bundel (inclusief haar royalties) komt ten goede aan een tweetal organisaties die zich inzetten voor dierenrechten en dierenwelzijn, te werten World Animal Protection Nederland en Animal Rights, gevestigd in België en in Nederland.

 

Erwin Vermeulen, Animal Rights Campagneleider, omschrijft haar poëzie in het voorwoord als volgt:

 

‘… Wat deze gedichten zo sterk maakt, is dat alle dieren er in hun eigenheid worden beschreven en daarmee in hun waarde gelaten. De bundel staat vol prachtige observaties en kleine miniatuurtjes van dierenlevens. Vooral van wilde dieren die verwondering wekken en respect afdwingen. Vaak – ironisch verpakt – is er ook een kritische toon om ons mensen te wijzen op onze arrogantie in de omgang met de planeet en met onze medebewoners. Terecht vraagt de dichter meer nederigheid van ons mensen.’

 

Mooie dood

 

….

 

Nee, als ik een vlieg was

zou ik willen landen op het

zuurstokroze fluwelige verhemelte

van een kikvorsbek.

 

 

Hebben mollen weet van zonsondergangen?, Els de Groen, Uitgeverij In De Knipscheer, Haarlem, 2021, ISBN 9789493214149

 

(Frans August Brocatus)