De heilige
cohesie van water is qua omvang een
al even bescheiden bundel als Soldaten: tien gedichten van elk 14
versregels (vier strofen van drie versregels en een eindstrofe van twee
versregels) en één gedicht, Hij is de Millennial, op het achterplat:
Hij is de
Millennial.
Aan hem
kleven veel te hoge verwachtingen.
Ze drijven
hem tot wanhoop.
Maken dat
hij zich wil verdrinken.
Hij is
Jezus. Hij loopt over water.
Schuilt
daar onder bomen.
Ontwijkt
vluchtelingen. Bouwt kampvuren.
Vermaakt
zijn volk.
Hij is de
Illusionist.
Deze millennial
loopt veertig weken over de zeven zeeën: Jij zag toch ook die verwarde man
gisteren, een dertiger/ op het strand, dicht bij de grens met het water/ een
millennial die het al een tijdje tegenzat.
Biedt water
soelaas voor bootvluchtelingen zoals het dat deed voor slaven die trachten te
ontvluchten door in het water te waden, wat geen sporen naliet (zoals in de
spiritual Wade in the Water)? In de verte op zee brandt licht voor
reizigers/ maar wie vanaf zand op water stapt, verdrinkt.
Er valt weinig
fraais te ontdekken. Hij wordt geconfronteerd met de waterverontreiniging: (…)
waar hij kijkt nadert de onzichtbare dood/ en stiekem plastic dat bezit neemt//
van alle leven (…) en gaat te rade bij zijn ouders: Vader, moeder, hoe
zat het ook alweer/ was het water waar niet op te lopen viel/ los zand dat alle
mensen dragen kan?
De dichter (…) zou
het even fixen, het weer/ honger, de politiek, het geld en ongelijkheid/ het
noodlot van alle verwachtingen. Is het nog mogelijk dat men bidt om
welvaart, een boot/ een uitgestoken hand? Voelt hij zich verslagen? Dag
en nacht verstreken in overpeinzing/ en slapen ging op aan machteloosheid.
Over zijn tocht
lezen we in het slotgedicht: (…) tijd verging in blokken van dagen en
nachten/ hij passeerde eilanden en scholen vis// ontweek tankers en
containerschepen vol/ overdadig voer voor consumenten, vlees/ en vis en soja en
vele soorten rijst// en kaviaar, champagne. Cruisers voor de rijken observeerde
hij, roeiboten voor de armen: en daartussen oases van zand om uit te rusten.
De slotregels: Aan
het einde van zijn tocht, lag inzicht/ en de cohesie brak onder zijn voeten.
Met De heilige
cohesie van water heeft van Daanen een bundel afgeleverd die zowel
maatschappijkritisch is als een (confronterende) ode aan de mysterieuze kracht
van water. Intrigerend.
De heilige cohesie van water, Jos van Daanen, Uitgeverij In de Knipscheer,
Haarlem, 2020, ISBN 978 94 93214 09 5
(Roger
Nupie)