Etienne Colman publiceerde bij C. de Vries-Brouwers reeds vier dichtbundels: Façades (over de schone schijn en pijn in relaties, 2013), Loopgraf (gedichten over de Eerste Wereldoorlog, 2014), Laos in spreidstand (de dichter trekt al een aantal jaren naar Laos om er Engels te onderwijzen, 2017) en Blijf van mij - tussen graat en schub (volgens Jos Daelman ‘het archief van een liefde’, 2021).
Zijn nieuwste bundel, Zonde van het leven, is opgedeeld in zes cycli: Ik loochen wat ik pleeg, Ik begeer maar wijsheid, Weinig wat ik doe ben ik, Ook ik ben ongelijk, Aan leven ga ik dood en Wat ik liefde noem. Binnen deze cycli zijn ook nog kleinere cycli vervat. Dat levert een bundel op die best lijvig is. Na een citaat van Percy Bysshe Shelley: (‘Poets are the unacknowlegded legislators of the world.’) volgen maar liefst 68 gedichten!
Het gedicht op de achterflap, Zonde van het leven, 3 Halte, is meteen een schot in de roos voor wie van krachtige, weinig ontziende poëzie houdt: Ik vertaalde mijn verleden naar het heden vals, verschool me/ in de regel in het kreupelhout van gewetenloos begeren. De/ momenten heb ik slecht besteed. Ik was gewoon. Ik was soms/ weinig meer dan een vermoeden. (…) Elke stop wordt woordeloos en droog. En veel te kort./ Zonde van het leven.
In de cyclus Ik loochen wat ik pleeg neemt hij het dichterschap onder de loep: (…) De taal is niet van hen./ Ze lenen haar van ver, gebruiken ongevraagd, verraden/ licht, ze spreken fel en schreeuwen goed// gesneden van de tongriem en vol zand de mond// in de woestijn. Ze zijn weerbarstig, bieden geen houvast./ Ze haperen en wankelen mee. Enige relativering is de dichter ook niet vreemd: (…) Ook ik berust/ in de gedachte dat ik door mijn poëzie het leven/ van mijn éénenvijftig lezers nog ondraaglijker heb gemaakt./ Beter hadden dichters een gedegen vak geleerd. Poëzie// is geen safe seks.
Ook nu zijn er gedichten over de liefde - in een laatste cyclus Wat ik liefde noem - evenzo sterke gedichten over de dood van zijn vader (Nog even 1 & 2) en gedichten waarin zijn engagement doorschemert: (Voor Oostende 1) Troost te koop: Voor de hopeloze die het licht schuwt van de stad,/ voor al de sans-papiers die schuilen onder struikgewas/ en halve muren van graffiti, op hun voorhoofd sporen/ van het leven door te veel afscheid afgebroken. (Voor Oostende 2) Leopold II: Als hij ooit van zijn sokkel is/ Gehaald, vergeet hem, wis hem maar/ Voorgoed, de klootzak, de barbaar.
Op de binnenflap vermeldt Guy van Hoof onder meer de ‘eigengereide interpretatie van de werkelijkheid’ van Colman én: “Hij schrijft ongenadig. Dat levert eerlijke, heerlijke poëzie op”. Dat kunnen we alleen maar beamen en dat Colman dat weer eens bewijst in een stevige bundel als deze is een zeer te waarderen prestatie!
Zonde van het leven, Etienne Colman, Uitgeverij C. De Vries-Brouwers, Antwerpen-Rotterdam, 2023, ISBN 978 90 6174 447 4
(Roger Nupie)