Aangenaam Lawaai!!

Een geheel eigen universum. Dat roept Louis Radstaak (° 1948, Westendorp) op in zijn dichtbundel Lawaai!! Nadere bestudering leert dat het veel wegheeft van de Achterhoek, dat prachtige gewest in het oosten van Nederland, en het nabije Duitse hinterland.
In 69 gedichten evoceert Radstaak een beeld van een streek, met veel aandacht voor jeugdherinneringen, het landschap en dieren. En niet te vergeten machines. Brommers en motoren (Berini, Brough Superior, Ducati, Moto Guzzi en BSA) en landbouwvoertuigen (wat te denken van de Bolinder-Munktell, Massey Ferguson, HoLa, Lanz Bulldog en andere intonarumori – lawaaimachines) passeren meermaals de revue.
Radstaak biedt daarbij regelmatig doorkijkjes in de geschiedenis. Zo komt (hakkeplof, hakkeplof, hakkeplof, hakkeplof) een Böhmerland voorbij: op de zandweg rijdt een monument uit de historie / model Langtouren uit 1928 had een zetel voor drie / het jaar dat Hitler er twee in de Rijksdag verloor.
Er doemen in Lawaai!! ook veel dieren op. Zo vindt Radstaak een dode brandgans (zijn leerachtige poten waren warm van de zon), vraagt hij zich af of een paard dood kan gaan als het lang in dezelfde houding ligt (intussen speelt het toneelgezelschap / Dood Paard ergens in het land / een stuk van Arthur Schnitzler) en knipoogt hij met de ziel ontsnapt op tijd en neuriet kinderlijk: / “La Cucaracha, La Cucaracha, / ze gooiden hem een dode hond na.” naar Malcolm Lowry’s klassieker Under the Vulcano (waarvan de laatste zin luidt Somebody threw a dead dog after him down the ravine). Maar ook voor planeetgenoten van geringere omvang heeft de dichter aandacht: de libelle, de pad, de pissebed, sprinkhanen. Ook noteert hij liefdevol de zang van de lijster: piejoet, piejoet, piejoet / tuuduut, tuuduut, tuuduut, / pjiew, pjiew, pjiew.
Hoewel hij van middelbare leeftijd is (uit een tijd in de vorige eeuw // waarin de mens naar de maan ging / toen vele ochtendmisselijke moeders / het middel Softenon argeloos slikten.), is Radstaak vertrouwd met de technieken van de Moderne Tijd, kent hij Dreamweaver, Internet Explorer en het besturingssysteem OS X net zo goed als het fluitekruid in zijn omgeving en de plaats waar vader en grootvader Ter Braak zich verdronken.
Zijn observaties zijn gedetailleerd: de kuilgrasbalen zijn niet zomaar groen, maar pistachegroen. Erg precies zijn ook ’s mans jeugdherinneringen. Na het schaatsen komt niet zijn klas verkleumd terug op school, neen: het zijn wij: van den Berg, Demkes, van Dieren, / de Mos, Obbink, Radstaak, te Slaa / metaalbewerkers van klas 3a.
Lawaai!! biedt een waaierend perspectief. Je komt E.T.A. Hoffmann tegen, Lawrence of Arabia, Jan Hanlo, Captain Beefheart, Charles Darwin, Johan Sebastian Bach en Antonin Artaud. Je vertoeft in Lawaai!! in Eibergen, Haarlo, Borculo en IJzerlo maar ook Bologna, en Salzburg zijn plaatsen van handeling.
Met Louis Radstaak verbaas ik mij graag over loodrechte conjunctie, de datum waarop God de schepping voltooid zou hebben (zondag 25 oktober, 3950 voor Christus) en Thüringer Bratwurst in China. Ik las Lawaai!! met veel plezier!

Lawaai!!, Louis Radstaak, Blurb Boeken, Lochem, 2014, ISBN 978-94-6228-418-0

(Bert Bevers)