Twee fascinaties liggen aan de oorsprong van Marcel Vermeulens’ dichtbundel Golflengte: de taal en de muziek. Al op het College in Herentals waren de lessen Nederlands diegene die hem het meest boeiden. Hij begon in het collegeblad te publiceren. Later, in de jaren 80, was het literaire tijdschrift Deus ex Machina met de daarin publicerende Antwerpse en andere dichters van grote invloed op hem. Hij werd een vast medewerker en later ook redactielid van het blad.
De bundel Golflengte is uit vier cycli opgebouwd, waarin het thema muziek als een basso continuo in de achtergrond meeklinkt en waarin de dichter ook de vier seizoenen weerspiegeld ziet, beginnend bij de zomer en eindigend bij de lente. De twee buitenste cycli staan voor het lichtere genre, terwijl herfst en winter ook de meer donkere, dissonante en trage bewegingen weergeven.
Het motto aan het begin van de bundel zet de lezer meteen op het juiste been: CONTRAPUNT (muz.) de kunst om op een bestaande melodie een of meer andere melodieën te zetten die harmonisch samenklinken. (soc.) verzetshaard tegen heersende waardesystemen. (Van Dale, groot woordenboek der Nederlandse taal)
Net als muziek, die in wezen abstract is, zijn de verzen van Cel Vermeulen abstract impressionistische aquarellen: in zachte, sfeervolle tonen gecomponeerd.
Muziek voor tijdreizigers
Wandel mee langs de oceaan van muziek
om te luisteren naar wat het tij blootlegt:
halfvergane avant-garde en barokke
brocanterie, kreten van de meeuw.
Hedendaagse ribbels en zeewaterplassen
de romantische school in kreeftengang
fossiele resten van futurisme en agitprop
schlager en rock talrijk als zandkorrels
De zeesterren, schelpen, preludes en polka’s
het is alles van U, de meerstemmige wereld
van koraal tot rap, het klotsen van water
tegen de golfbrekers van de tijd, de golflengte
van ontstaan en vergaan door zee en maan
nieuw voor Uw voeten neergelegd.
Ik zei het al, om deze poëzie te begrijpen, is het nuttig dat men de muziek in het achterhoofd houdt. Vooral ook wat muziek met het gemoed doet : het beroezende, extatische; het teder strelende of het gekwelde opzwepende. Je vindt het overal terug in de poëzie van Marcel Vermeulen. In elke cyclus van deze bundel weeft de dichter zijn contrapuntische melodieën op de ondergrond van het leven en de organische grond ervan.
Laten we, om dit te illustreren, liever de dichter zelf aan het woord :
De zomer nabij
We dorsten naar het verzamelen
in parken en domeinen om te luisteren
naar het tedere kabaal van trompet en sax
de regenbogen van strijkers
het dwingend betoog van bas en drums.
O zoals in roemruchte tijden van anarchie
applaus uitbrak voor merels in wit en zwart.
Hoogtij, het intoneren van zomerse dagen
het improviseren van gelijkgestemde zielen.
We schaarden ons rond de vleugel
verhieven ons hoog boven de stad
in het blauw van Chagall
het wit van katoenen wolken.
Beneden ons, staande ovaties van kathedralen
en torens, orgelpunten in de partituur.
Tot zowaar, voeten op de grond
de muziek stilhield en wij als herboren.
We kijken uit naar nieuwe uitgaven van Cel Vermeulen.
Golflengte, Cel Vermeulen, uitgave in eigen beheer, Antwerpen, 2022
(Marc Bruynseraede)