Het
literaire dagboek is eigenlijk een
aangenomen kindje in de letteren. Doorgaans begint iemand aan een dagboek
zonder het idee het later tot literatuur te verheffen. Dat dagboeken van
interessante (want ‘beroemde’) personen soms toch in het domein van het
literaire geduwd worden, heeft vooral met de verkoopbaarheid van de boeken te
maken. Toevallig schrijftalent van de dagboek-bijhouder is natuurlijk mooi
meegenomen.
De
voormalige docent geschiedenis Kees Klok (˚ Dordrecht, 1951) combineerde zijn
leraarschap altijd met literaire arbeid (poëzie, proza, vertalingen). Ook hield
hij trouw een dagboek bij. De Dordtse uitgever Liverse zag er brood in om Kloks
dagboeken te publiceren.
Hier
duikt het epitheton literaire op om
aan te geven dat het vooral gaat om notities die met
literair
geploeter, dan wel met het literaire Dordtse wereldje verband houden.
Dijkbewaking – Literair dagboek 1980-1983,
geeft een inkijk in de wereld van een beginnend schrijver in het Dordrecht van
begin jaren tachtig. Als een rode draad door de (niet altijd even interessante)
dagelijkse beslommeringen lopen de pogingen van Klok om in de literatuur te
geraken. Het oude liedje van het steeds maar weer insturen van werk naar
literaire bladen en uitgevers en de zaak dan met een standaardantwoord retour krijgen,
is van alle tijden. De ‘officiële’ literaire wereld was en is een gesloten
gemeenschap. Mensen van buiten (van buiten Amsterdam) kunnen het keer op keer
schudden. Klok geeft als jeugdige literair-idealist de moed niet op en zwoegt
op verschillende projecten (een boek over zijn Surinamereis, het op poten
zetten van een literair tijdschrift etc. etc.).
Aardig
is de sfeerschets van het Nederlandse onderwijs.
De schrijver is helemaal niet blij met de destijds ingezette ontwikkelingen.
Terecht mogen we achteraf concluderen. Zo heeft het onderwijs in Nederland
inmiddels een fors aantal functioneel analfabeten opgeleverd. Tel uit je winst.
Het
verblijf van Kees in Suriname vindt plaats vlak vóór de zogenaamde Decembermoorden. Op 8 december 1982
werden vijftien tegenstanders van de militaire junta van Bouterse vermoord. Het
dagboek doet verslag van Nederlandse gevoelens en vermoedens in de directe
slipstream van de gebeurtenissen. Ook de aantekeningen van de Surinamereis zelf
zijn intrigerend. Rare kantjes van een
stukje voormalig tropisch Nederland worden zichtbaar.
De
tekening van het hoofdpersonage in Dijkbewaking
is eerlijk. Klok verdoezelt niets, spaart zichzelf niet in zijn verslaglegging.
Hij drinkt in de beschreven jaren bovenmatig en bekijkt als leraar bepaalde
vrouwelijke leerlingen met een laten we zeggen ongeremde blik. Anno 2019 ligt
zoiets natuurlijk gevoelig.
Kloks
stijl is aangenaam sober, geen literaire fratsen. Het is aardig te weten dat de
schrijver inmiddels een vaste waarde is in het Dordrechtse culturele leven. Hij
vertaalt, schrijft poëzie en proza en is redacteur van de Bordeauxreeks
(poëzie) van de sympathieke uitgeverij Liverse.
Dijkbewaking is
een deel uit een reeks. Je zou alle dagboeken moeten lezen om de persoonlijke
en literaire ontwikkeling van de schrijver op juiste waarde te schatten.
Liefhebbers kunnen daartoe de site van uitgeverij Liverse raadplegen.
Dijkbewaking, Literair Dagboek
1980-1983, Kees Klok, uitgeverij Liverse, Dordrecht 2018, ISBN
9789492519153
(Erick Kila)