Drinken, dichten en Dordrecht


Het literaire dagboek is eigenlijk een aangenomen kindje in de letteren. Doorgaans begint iemand aan een dagboek zonder het idee het later tot literatuur te verheffen. Dat dagboeken van interessante (want ‘beroemde’) personen soms toch in het domein van het literaire geduwd worden, heeft vooral met de verkoopbaarheid van de boeken te maken. Toevallig schrijftalent van de dagboek-bijhouder is natuurlijk mooi meegenomen.
De voormalige docent geschiedenis Kees Klok (˚ Dordrecht, 1951) combineerde zijn leraarschap altijd met literaire arbeid (poëzie, proza, vertalingen). Ook hield hij trouw een dagboek bij. De Dordtse uitgever Liverse zag er brood in om Kloks dagboeken te publiceren.
Hier duikt het epitheton literaire op om aan te geven dat het vooral gaat om notities die met
literair geploeter, dan wel met het literaire Dordtse wereldje verband houden.
Dijkbewaking – Literair dagboek 1980-1983, geeft een inkijk in de wereld van een beginnend schrijver in het Dordrecht van begin jaren tachtig. Als een rode draad door de (niet altijd even interessante) dagelijkse beslommeringen lopen de pogingen van Klok om in de literatuur te geraken. Het oude liedje van het steeds maar weer insturen van werk naar literaire bladen en uitgevers en de zaak dan met een standaardantwoord retour krijgen, is van alle tijden. De ‘officiële’ literaire wereld was en is een gesloten gemeenschap. Mensen van buiten (van buiten Amsterdam) kunnen het keer op keer schudden. Klok geeft als jeugdige literair-idealist de moed niet op en zwoegt op verschillende projecten (een boek over zijn Surinamereis, het op poten zetten van een literair tijdschrift etc. etc.).  
Aardig is de sfeerschets van het Nederlandse onderwijs. De schrijver is helemaal niet blij met de destijds ingezette ontwikkelingen. Terecht mogen we achteraf concluderen. Zo heeft het onderwijs in Nederland inmiddels een fors aantal functioneel analfabeten opgeleverd. Tel uit je winst.
Het verblijf van Kees in Suriname vindt plaats vlak vóór de zogenaamde Decembermoorden. Op 8 december 1982 werden vijftien tegenstanders van de militaire junta van Bouterse vermoord. Het dagboek doet verslag van Nederlandse gevoelens en vermoedens in de directe slipstream van de gebeurtenissen. Ook de aantekeningen van de Surinamereis zelf zijn  intrigerend. Rare kantjes van een stukje voormalig tropisch Nederland worden zichtbaar.
De tekening van het hoofdpersonage in Dijkbewaking is eerlijk. Klok verdoezelt niets, spaart zichzelf niet in zijn verslaglegging. Hij drinkt in de beschreven jaren bovenmatig en bekijkt als leraar bepaalde vrouwelijke leerlingen met een laten we zeggen ongeremde blik. Anno 2019 ligt zoiets natuurlijk gevoelig.
Kloks stijl is aangenaam sober, geen literaire fratsen. Het is aardig te weten dat de schrijver inmiddels een vaste waarde is in het Dordrechtse culturele leven. Hij vertaalt, schrijft poëzie en proza en is redacteur van de Bordeauxreeks (poëzie) van de sympathieke uitgeverij Liverse.
Dijkbewaking is een deel uit een reeks. Je zou alle dagboeken moeten lezen om de persoonlijke en literaire ontwikkeling van de schrijver op juiste waarde te schatten. Liefhebbers kunnen daartoe de site van uitgeverij Liverse raadplegen.

Dijkbewaking, Literair Dagboek 1980-1983, Kees Klok, uitgeverij Liverse, Dordrecht 2018, ISBN 9789492519153

(Erick Kila)