De tweetalige poëziebundel Vincent
van de Vlaamse dichteres Ina Stabergh is een heruitgave van de bundel Het
oor van Vincent, in 2009 uitgebracht door Dilbeekse Cahiers. Het
kaftontwerp is van Ina Stabergh zelf.
Vincent bevat 28 gedichten, voorafgegaan door een voorwoord. De
Nederlandstalige gedichten staan op de linkerpagina, de vertaling bevindt zich
op de rechterbladzijde. De lay-out is sober en transparant, met duidelijke
lettergrootte en voldoende witruimte om de gracieuze Nederlandstalige verzen
rustig te lezen, simultaan met de bevallige vertaling in het Frans.
Vincent werd
uitgegeven naar aanleiding van de 125ste verjaardag van Van Goghs
sterfdatum. Vincent Van Gogh, geboren in het Noord-Brabantse Zundert, stierf op
29 juli 1890 in
Auvers-sur-Oise ,
een dorp gelegen dichtbij Parijs. Als zoon van de predikant Theodorus van Gogh en Anna Cornelia Carbentuse kreeg hij de voornaam van zijn doodgeboren broertje
Vincent. Daarom start de bundel met het gedicht Replacement Child: Tot op de dag / van herinnering,
het verloren kind / uit de donkere tunnel kwam. Op zijn gezicht / de kus voor
een broer ontving. / Wie hij was voor de anderen kon hij niet weten: / hij
kende niet eens zichzelf. / Elk beeld dat hij aan de wereld schonk / gaf hij
dezelfde mond. / Een mond waarop de lach nooit geboren werd. De bundel
eindigt met het gedicht Korenveld met kraaien, geschreven
bij een schilderij door specialisten beschouwd als zijn laatste werk en
gerealiseerd in 1890.
Auvers-sur-Oise
Ina Stabergh volgt de levensloop
van Vincent. Zij blijft stilstaan bij wereldberoemde schilderijen van Van Gogh:
De
Aardappeleters, Vrouwen in de Borinage, Montmartre,
Zonnebloemen, Het Huis van Vincent, Boomgaard
met cipressen, Zelfportret met verbonden oor enzovoorts,
en schrijft met volgehouden gevoel voor stijl gedichten die ook los van het
doek kunnen worden gesavoureerd.
Opeenvolgende lucide observaties
leiden de lezer binnen in de wereld van Vincent. Elke zin begint met een
hoofdletter en eindigt met een punt. De dichteres ensceneert mensen en dingen
in subtiele interactie: de personages wachten, zoeken, verdwijnen, de trein
rijdt… Gedachten verkruimelen, bomen dansen, de wind jaagt. Aan dit simpele stramien voegt de dichteres
varianten toe, speelt met klank, ritme en beeldspraak en verzint taferelen. Zij
schakelt over naar lijdende en voltooide vormen van het werkwoord,
personifieert objecten, varieert in zinsbouw, breekt haar verzen onverwacht af.
Zij benoemt de dingen met de juiste woorden, kiest haar vocabularium, heerlijke
adjectieven en nuancerende bepalingen, met zorg en aandacht. Het is alsof haar
gedichten bewegen, net zoals de schilderijen van Vincent.
Als toemaatje nog een proeve van
de kundige vertaling door Muriel Kerrels:
Het blauw van de ogen wordt zwart van afgrond / als het licht de
hemel kleurt met bloed / en de geest zijn grenzen heeft verlegd (Zelfportret met Verbonden Oor). Le goufre noircit les yeux bleuâtres / quand la lumière peint le ciel
avec le sang / et quand l’âme a dépassé ses limites (Autoportret
avec Oreille Pansée).
Vincent,
Ina Stabergh, Calbona, Rotterdam, 2015,
ISBN 978 949 222 8062
(Nicole
Van Overstraeten)