Het is nog niet vastgesteld of Miel Vanstreels ter wereld kwam met een pen
in de hand of op een fiets. Feit is wel, dat hij beide regelmatig combineert.
Schrijven over fietsen en fietsend gedichten schrijven in zijn hoofd, die dan
later hun weerslag krijgen op papier.
Onlangs verscheen van hem de bundel Lekker
afzien zuivert het gemoed bij Calbona Uitgeverij. De bundel bestaat uit 68
senryu, de wereldlijke variant van de haiku. Het is niet het eerste bundeltje
dat in zijn geheel gewijd is aan fietsmijmeringen. Drie jaar geleden verscheen Rijmend de berg op, 16 rijmpjes met op
de achterflap een zeventiende toegift. De begeleidende tekst onder dat extra
rijmpje vermeldt: ‘Miel Vanstreels (1951), wielertoerist avant la lettre, wordt beschouwd als één van de betere
wielerdichters in ons taalgebied. Niet dat er veel wielerdichters zijn. En hij
wordt ook al meer dan een halve eeuw op zowat iedere berg door zowat iedereen
uit de wielen gereden, maar zelfs dát kan voor hem de pret niet drukken.’ Het
is een feit dat in bijkans al zijn bundels wielergedichten zijn opgenomen, of
verwijzingen bevatten naar die edele sport van het afzien. Het resulteerde in
2016 in een forse bloemlezing met zijn wielergedichten van 120 bladzijden (Een toerist met altijd tegenwind,
eveneens bij Calbona Uitgeverij verschenen).
Mijmeringen noemt Miel Vanstreels de poëtische teksten die hem tijdens het
fietsen invallen. In een vroege bundel (Klein
joernaal, 1979) lees ik:
Bij de eerste
en enige wedstrijd
die ik ooit
fietste
zag ik het na
twee van de tien
af te leggen
rondes
al niet meer
zitten
Toen ik het
parkoers verliet
zag ik hem
tussen
de
toeschouwers staan
Hij schudde
zijn hoofd
Het inzicht dat het met (professioneel) wielrennen niets zou worden, heeft
hem natuurlijk definitief aan de poëzie gebracht, eveneens een vrolijke
verslaving. En eentje die uitmondt in onder andere de bundel Lekker
afzien zuivert het gemoed. De eerste senryu geeft meteen aan wat de
lezer kan verwachten:
Senryu op de fiets
Al lettergrepen
tellend de juiste woorden
uit je ziel fietsen
Het ritme van de (traditionele) haiku en senryu kent inderdaad een vast
lettergreeppatroon: 5-7-5, 17 in het totaal (nota bene: denk aan dat boekje met
16 rijmpjes + het 17de op de achterflap!). Na een uurtje oefenen
gaat dat een gestaag ritme opleveren en kun je elke woordenberg beklimmen in
een rustgevende cadans:
Rue Tesny
Steil en roemruchtig –
zo’n muur waarop ik mijn ziel
in vervoering klim
In 68 kleine etappes maakt Vanstreels ons deelgenoot van zijn wel en wee op
de fiets, waarbij hij het landschap, de onvolmaakte mens, liefde, relaties en
verlangen, alle thema’s uit zijn werk, de revue laat passeren. Zoals in
Mont Ventoux
Ze zucht en ze kreunt –
laat mijn liefste zich ooit nog
door mij verleiden
Hoewel het even afzien is om alle etappes in één keer af te werken, nodigen
ze wel uit om de hele ronde na een kortere of langere pauze volledig uit te
lezen. Lekker en luchtig.
Lekker afzien
zuivert het gemoed, Miel Vanstreels, Calbona
Uitgeverij, Rotterdam, 2018, ISBN 978 9492 954 213
(Wim van Til)