Annmarie
Sauer vertaalde poëzie van de Sherman Alexie, een Urban Indian uit
Seattle, die opgroeide in het Spokane reservaat in Wellpinit, Washington. Van
hem verscheen onlangs een tweetalige verzamelbundel, Over ruggen van
zalmen. De bundel
bevat vier cycli. De titels: The Business of Fairydancing,
First Indian On the Moon, The Summer of Black Widows en One
Stick Song verwijzen naar poëziebundels van Sherman Alexie. Annmarie Sauer schreef de
inleiding en zorgde voor een verklarende woordenlijst én een bibliografie.
Sherman
Alexie excelleert in het schrijven van genereuze gedichten. Poëzie en poëtisch
proza vloeien moeiteloos in elkaar over. De niet geautoriseerde biografie van mij, flitsende notities
over zijn jeugdjaren in het reservaat, telt vijf pagina’s! Sherman Alexie
schrijft over de pijn, het verdriet en de woede van de Native Americans. Zijn
schriftuur is zacht-ironisch, intelligent, lyrisch en verruimend.
In de houdgreep van de Amerikaanse samenleving
kunnen de indianen in de reservaten nauwelijks overleven. Armoede, alcoholisme
en uitsluiting zijn schering en inslag: … voor deze moeder en vader die
altijd vijf minuten voor sluitingstijd uit de bar naar buiten strompelden, ...
/ Maar wij hielden van hen, klampten ons vast aan hun alcoholische halsen en
armen, als we weer naar huis reden, stalen de zes blikken bier die ze kochten
voor onderweg en gooiden ze door het raam.
Het
bestaan van de Natives is doorweven met rituelen en oude tradities. Over zijn
grootmoeder schrijft Alexie: uren bleef ze in de zweethut / kwam naakt en
schitterend in de zon naar buiten / … zij vlocht mijn zusters haar/ met handen
die diep geurden / wortels begraven in de aarde/ zij vertelde me oude verhalen /…
hoe tijd nooit wat uitmaakte. Indianen eten stoverij en fry bread, drinken
bier, vervaardigen prachtige quilts en hunkeren naar liefde. Op de powwow-bijeenkomsten
worden traditionele dansen opgevoerd en krijgen jonge indianen de gelegenheid
de liefde van hun leven te ontmoeten.
Toch
waarderen de Natives ook de Amerikaanse ‘toevoegingen’. Zij zijn dol op cola en
chips, gaan naar de film en houden van Johnny Cash. Zij willen ook Amerikaan
zijn: in de war en met gemengd bloed/ haat ik soms/ de blanke in mij/ als ik
hun wreedheid zie/ en ik haat soms/ de indiaan in mij/ als ik hun zwakheid
zie…. omdat ik de wreedheid en de zwakheid in mij begrijp. Ik behoor tot beide
stammen. Het is mijn persoonlijk Wounded Knee, mijn eigen Little Big Horn.
De
tweespalt is groot. Om afstanden te overbruggen, geloven de indianen dat zij de
rivier kunnen oversteken op een plek waar zalmen zo dicht op elkaar zwemmen,
dat je over hun ruggen kan lopen: als het ooit zover zou komen/ als je me
ooit zou vragen/ die rivier over te steken/ niet over de een of andere brug/
tussen ons/ echt of metafoor/ maar op de ruggen van zalmen/ wij allemaal/
doodsbang en verbaasd... besluit Sherman Alexie in zijn sublieme gedicht Al wat ik wilde was dansen.
Over ruggen van zalmen, Sherman Alexie, vertaling
Annmarie Sauer, Uitgeverij P, Leuvrn, 2015, ISBN 978-94-91455-74-2
(Nicole Van Overstraeten)