De
meest recente bundel van de immer actieve dichter (en vertaler) Joris Iven heet
Braziliaans blauw. In de eerste
cyclus - met dezelfde titel als de bundel – serveert Iven zes gedichten die
telkens onderverdeeld zijn in vijf delen. Daarin houdt de dichter streng aan de
geplande structuur. Er is orde en evenwicht. In de daaropvolgende cyclus met de
titel Bloedrood zien we een
identieke invalshoek… Daarna volgen een tiental bladzijden Aantekeningen waarin de auteur de lezer de noodzakelijke informatie
over de hoofdfiguren uit de bundel aanbiedt. Het is broodnodig deze passages te
lezen vooraleer aan de lectuur van Braziliaans
blauw te beginnen. Het versterkt de boodschap die de auteur wil meegeven.
Bekentenissen van Bessie Head
aan Breyten Breytenbach
1
Je begint aan iets en je denkt : dit wordt niets.
Maar, zoals altijd, neem je je voor: ik ga door,en je gaat ermee door tot het uit elkaar spat
in het meest zelfzekere gezicht, dat oplicht
terwijl aan tafel nog een kaart wordt gedeeld.
Jij bent ooit al je kaarten kwijtgespeeld, maar
ik ben geïmplodeerd, zoals mijn moeder deed.Zij implodeerde in een instelling, in Fort Napier.
Ja, in Pietermaritzburg, en nog voor ik er was.
Hemel en aarde zijn één vinder, zoals je schreef.
De man naast de vogel op de rug van een paard,die uit een celraam kijkt, dat is mijn vader niet.
Dat ben jij. Ik werd op de wereld gezet zonder
verwanten. Mijn naam draag ik wijd als een kleed.
Joris
Iven brengt de confidenties van diverse artiesten, schrijvers en kunstenaars.
Iven gooit ze de wereld in omdat daar nood aan is. De dichter beslist en
beschikt. De lezer luistert af, leert bij en snakt naar meer. Ivens taal is
koel, secuur en sober. Hij schildert zijn metaforen tot mooie tableaus. Waar de
broze scheidingskloof ligt tussen de historische waarheden en de losse
interpretaties, die de scheppende dichter maakt, is moeilijk te bepalen, maar
de gedichten kunnen verder zonder deze bezorgdheid. Het lezen van Braziliaans blauw wordt, naargelang men
verder in deze sterke bundel vordert, een luisteren naar mensen die iets te
vertellen hebben, maar dat niet kunnen zonder het medium dichter. Deze poëzie
is absoluut vrij van ballast. Aan dit boek is hard gewerkt, dat lees je aan
alle gedichten af. Door alle verzen heen
lopen de levenslijnen en levende littekens van mensen die geleefd en dingen
beleefd hebben. Joris Iven breit doorheen zijn nieuwste bundel: de menselijke
waardigheid, de eerlijke toegeving, de aarzelende bekentenis en de
moeilijkheden van het menselijk bestaan. Joris Iven heeft zijn historische
personages vermenselijkt, ook hun kleine kantjes zijn de noodzakelijke kracht
in deze bundel. De schoonheid van het concept is een intelligente verwerking
van een zeer individuele invulling. Zo krijgen deze gedichten een grote
menselijkheid. Over Braziliaans blauw
is nagedacht. Aan Braziliaans blauw
is gekapt en geschaafd. Joris Iven vertelt vooral niet, wat we al wisten en dat
wens ik alle dichters toe…
Braziliaans blauw, Joris Iven, Uitgeverij P, Leuven, 2012, ISBN 978-94-91455-14-8
(Frank Decerf)