De
haikukern Antwerpen bestaat een kwarteeuw, en dat is op gepaste wijze gevierd
met de jubileumbundel Zilverwerk. 25
jaar Haikukern Antwerpen vzw 1988 – 2013. Haikuschrijver en lid van de
stuwgroep Ferre Denis is de samensteller van deze feesteditie.
Een
haiku is een korte versvorm van Japanse oorsprong en telt drie rijmloze regels
van opeenvolgend 5, 7 en 5 syllaben. Het zijn korte gedichten van bespiegelende
aard of met een intense natuurervaring als kern. Dat is althans wat de dikke
Van Dale en bijvoorbeeld C. Buddingh’s Lexicon
der poëzie (1978, 3de druk) hierover zeggen, want Ferre Denis zélf noteert in zijn recensie van
essays over haiku; Hink-stap-sprong
van Mark Meekers (de tekst hiervan is in 2013 verschenen in deze recensiereeks,
De
VVL-Boekhouding): Ik meen dat er geen formule bestaat om de
kern van haiku weer te geven.
Inhoudelijk
kun je haiku dus, net als de ‘reguliere poëzie’, nergens op vastpinnen. Blijft
over: de vorm. Een haikudichter gaat erg compact te werk en schrijft een tekst van vijf, zeven en vijf
lettergrepen, waarin alles vervat is. Alles. Denis raakt in zijn bespreking van
Mark Meekers’ essays de kern van haiku: Als
je elke formulering als een facet van haiku beschouwt en die dan samenbrengt
tot een geheel dan kan je spreken van een briljant die schittert en benadert
men haiku. (Denis geeft, anders dan Van Dale, het woord haiku geen lidwoord
en geen meervoud. Het is: het fenomeen haiku.)
Zilverwerk
is een jubileumboek, een overzichtsbundel, een beknopte bloemlezing van Antwerpse
haikudichters, een activiteitenverslag. De haikukern Antwerpen is een erg
actieve groep, die op 25 jaar tijd zeventig haikubundels uitgaf. Ferre Denis is met Zilverwerk bijzonder volledig en probeert in deze jubileumuitgave
een overzicht van de ‘boekhouding’ van de haikuvereniging weer te geven. In een
Woord vooraf schrijft hij waarvoor
de Antwerpse haikukern staat. Dan volgt een korte correspondentie die
toelichting geeft bij de keuze van de titel van deze overzichtsbundel: Zilverwerk. Een hele reeks pagina’s
wordt dan besteed aan de lijst van leden met elk een haiku uit hun eerste
inzending, aan de volledige fondslijst (69 uitgaven én een wedstrijdbundel) en
een overzicht van haikuwedstrijden en hun laureaten. Ook alle activiteiten van
1988 tot heden worden opgesomd. Het boekje sluit af met
(alweer) lijsten met namen van
sponsors, mecenassen en van mensen (dichters?) die om
een of andere reden gelukwensen verdienen.
Artistiek
gezien is het hoofdstuk Bloemlezing
2010-2013, waarin een aantal leden (en niet-leden) telkens 2 pagina’s haiku
publiceert, het interessantst. Er staan ‘briljanten’ in Zilverwerk. Een voorbeeld van Werther Quartier (†): Op een rozenknop, / reikend naar een zonnestraal,
/ een donderbeestje. (p. 91)
Opvallend
is wel dat in de bloemlezing ook een andere korte Japanse versvorm is binnengeslopen:
de tanka. Maar in het activiteitenoverzicht kan ik lezen dat sedert 2012 ook
een tankadag wordt georganiseerd. Het fenomeen tanka maakt dus deel uit van de
belangstelling en de poëziewereld van de haikukern Antwerpen.
Zilverwerk. 25 jaar Haikukern vzw 1988 – 2013. Samenstelling: Ferre Denis, 2013, ISBN: 978-90-75714-63-0
(Philippe Cailliau)