Verlies van lief is de tiende dichtbundel van Margreet Schouwenaar.
De aanzet was een kerstkaart van Mariet Lems. Op de kerstkaart twee
foto’s: een verweerde spiegel tegen een blauwe muur en een Maria met kind. Op
de binnenkant een tekst, geadresseerd aan Thomas & Phil en
ondertekend door Ellie: Have a shot on me… How about writing a few lines? I would like to
know how many cows and chickens you have. Phil, you must be able to do that.
Right?
Margreet was geïntrigeerd en vroeg naar het
verhaal achter de foto’s. Of Mariet meer foto’s had? Inderdaad: al 25
jaar fotografeert Mariet verlaten plattelandshuizen in Ierland. Niet alleen
huizen, maar ook vervallen interieurs, achtergelaten meubilair, kapotte
gebruiksvoorwerpen, kledij, wandversiering, zelfs persoonlijke brieven of
foto’s brengt zij in beeld. Margreet koos 16 foto’s en schreef er evenveel
gedichten bij. Het werd een heus samenwerkingsproject! Resultaat: een sublieme
bundel, fraai vormgegeven door Gerrit Westerveld.
Verlies van lief gaat over
het voortschrijden van de tijd, wat dit doet met mensen en dingen. Bij een foto
waarop een zwartgerookte haard te zien is, een stoel, een verweerde tafel en
een versleten theepotje, schrijft Marleen: De tijd doet met de ketel wat/ de
tijd doet met de tijd. / Hij schenkt verhalen, deukt de mare, / slaat de
luister uit het ding tot/ de stilte in de nagalm klinkt, / het stof van woorden
daalt, / het gruis van gedachten kruimelt; / iemand een stoel aanschuift en /
luistert en er niets te horen is / dan het zingen van herinnering. De
dichteres laat een gekreukte roze jurk tedere verzen debiteren: welke
droom mij droeg / ben ik vergeten / en ook wie mijn rug streelde. / Het waaien
van mijn rok kan ik soms nog voelen hier / aan het raam waar vochtig als eerste
kussen / de regen blijft vragen. / In de val van mijn stof berg ik de
herinnering aan een lichaam / dat mij heeft gelaten. In Verdwijnen
is werken voert zij zowaar Thomas, Phil en Ellie
en een jongetje in matrozenpakje op: Ooit vier en brede lach / op een
warme muur gehangen. / Portret. De zon gezelschap, de klok / hield uur.
De
foto’s van Mariet Lems zijn ronduit schitterend en van uitzonderlijke
kwaliteit. De zachte tinten, gaande van grijzen en blauwen naar warme
aardetinten, intensifiëren weliswaar Margreets verzen, maar zijn geen
aanvulling of uitbreiding ervan. Of omgekeerd: Margreets verzen zijn geen
commentaren bij Mariets foto’s. Integendeel, de foto’s en gedichten staan fraai
naast elkaar, in volkomen harmonie met zichzelf. De lezer verveelt zich nooit,
kan elk gedicht anders lezen: intenser, kleuriger, fantasierijker, zoals
gewenst.
Margreet
Schouwenaar schrijft spannende gedichten, in opperste concentratie. Zij voert
objecten en abstracties op als personages. Zij laat de tijd spreken. Zij breekt
haar zinnen af op onverwachte momenten en creëert zo ruimte voor verbeelding en
interpretatie.
Verlies
van lief,
Margreet Schouwenaar en Mariet Lems,
Kleinood & Grootzeer, 2014, Bergen op Zoom, ISBN/EAN 97869067664467164
(Nicole Van
Overstraeten)