Jubileumbundel

Meer dan 100 gedichten publiceert de Dilbeekse dichter Jan Vanhaelen in Zo gaan de woorden weer hun eigen weg en die van mij, een bundel uitgebracht ter gelegenheid van zijn 50-jarig dichterschap. Op de voorkant een grote romantische foto van de dichter. Lulu Wang schreef het voorwoord. Achteraan een lijst met publicaties: Jan Vanhaelen schreef dichtbundels, romans en dossiers omtrent onderwijs en psychiatrie.
Deze bundel van Jan Vanhaelen is een chronologisch gerangschikte verzameling poëzie, geschreven van 1963 tot 2013, keurig gedateerd. Soms noteert de dichter zelfs het uur waarop het gedicht is gecreëerd! Verder is de bundel niet gestructureerd. De gedichten zijn niet thematisch gerangschikt of ondergebracht in cycli en er is geen index. Verrukkelijk frisse verzen uit de beginjaren (eerste verzen daterend van 1963) worden aangevuld met een selectie gedichten gepubliceerd in de jaren ’90; blijkbaar een vruchtbaar decennium voor deze auteur. Vanaf pagina 94 belanden we in de eenentwintigste eeuw. Het laatste gedicht in deze bundel schreef de dichter in augustus 2013.
Vanhaelen schrijft vooral vrije verzen met een vloeiend en verfijnd timbre. Als twintiger schreef hij het verrukkelijke gedicht Proef me: Wees het gedicht niet dat ik schreef / maar leef / niet in de herinnering/ maar altijd zoals soms /… Wees geen gevoel dat ik in woorden ving / maar voel me/ proef mezelf / en niet het woord dat op mijn lippen hing… / Wees mijn sprookjeskoningin / maar geef / je hand / en wees geen woord / van deze zin.
In 1990 noteerde Vanhaelen in een dichter: een dichter / luistert met zijn huid; / als hij zijn huis verlaat / dat opgebouwd uit letters / in een verhaal te dromen staat, / ruikt hij nog onverdacht / naar woorden; / zijn broze handen /  weten niet / waarom de tekstverwerker / in zijn hoofd / weer vers om vers serveert, / waarom de printer weer / zijn vel binnenste buiten keert, / een dichter fluistert / zijn gedachten / in papieren ruimten.
De dichter schuwt geen enkel onderwerp. Hij is ook in zijn nopjes als hij hekeldichten schrijft. Hij kan aardig overweg met rijm en evenwichtige strofenbouw. Kerstmis in Brussel bijvoorbeeld is een satirisch gedicht op rijm dat de verloedering van het kerstgebeuren aan de kaak stelt : Ik ging naar Brussel van de nacht / ‘t was schooner dan ik had gedacht: de straten vol met glas en blikskes / van alle fleskes, linten, strikskes; / en duizend lampkes in de lucht/ en nog veel andre brol en bucht;/ vol zatlappen en drugsverslaafden/ vol sluiers en vol hoogbegaafden.
Vanhaelen schijft sobere poëzie. Hij blijft trouw aan zichzelf, wars van stromingen. Hij schrijft gedichten, zoals een breed publiek denkt dat gedichten moeten worden geschreven: lyrisch, gevoelig, zangerig, vol klank en rijm. Voor liefhebbers mag deze fraaie jubileumbundel zeker niet ontbreken op de boekenplank! 

Zo gaan de woorden weer hun eigen weg en die van mij, 50 jaar gedichten 1963-2013, Jan Vanhaelen, uitgeverij De Draak, Tollembeek, 2014, ISBN 9789-4907-3817-4

(Nicole Van Overstraeten)