Roel
Richelieu Van Londersele (1952) debuteerde in 1973 en is dus 40 jaar dichter.
Om dit op passende wijze te vieren, heeft hij De bruiden. Gedichten 1973-2013 uitgegeven. Oud en nieuw: in De bruiden staan vooraan gedichten uit
Van Londerseles vroegere bundels, maar achteraan staat een volledig nieuwe
dichtbundel die ook De bruiden heet.
In
zijn Verantwoording schrijft de
auteur dat hij uit zijn vroegste werk slechts enkele gedichten heeft bewerkt en
geselecteerd – zeven uit drie bundels – omdat die poëzie niet meer beantwoordt
aan zijn schrijfcredo van vandaag. De huidige Van Londersele hanteert een
precieze, sobere taal en een toegankelijke beeldspraak.
Vanaf
Mijn geboomde vader (1980) zijn alle
bundels integraal opgenomen, omdat ze stroken met de huidige visie van de
dichter én omdat anders belangrijke structurele kenmerken van de publicaties
zouden verloren gaan. Van Londersele gaf de meeste van zijn bundels immers een
binaire structuur mee. Een ruwe schets: in Mijn
geboomde vader wordt dood tegenover geboorte geplaatst, in Een nagelaten liefde staan
liefdesgedichten naast contemplatieve poëzie rond bijvoorbeeld twijfel, in Invoelen is het lelijkheid versus
schoonheid.
Het
interessantst en ook het boeiendst in deze verzamelbundel is de nieuwe De bruiden, die het voorlopige eindpunt
markeert in de evolutie van de dichter Van Londersele. De bruiden is strak gestructureerd. De bundel, waarin nuchterheid
en reflectie harmonieus samengaan, bevat zes hoofdstukken die de schrijver zijn
leven bepalen: de eerste cyclus handelt over vrouwen, de tweede is een
zelfbeschouwing, de derde bevat drie vriendschapsgedichten, de vierde gaat over
tederheid en berusting, de vijfde verwoordt de positiebepaling van de dichter
en de zesde ten slotte toont de ouder wordende schrijver in zijn bezorgdheid
over zijn krachten.
De
thema’s liefde, dood en eenzaamheid zijn onderhuids alomtegenwoordig. Ik zou
Van Londerseles poëtisch oeuvre mild en gepolijst willen noemen: het is de
poëzie van de intimiteit, van de zoektocht naar schoonheid als verweer tegen de
dagelijkse lelijkheid. De gedichten zijn sterk picturaal, ze vertrekken vanuit
een kleine observatie, een subtiel gebaar, een relativering, een eenvoudig -
maar toch origineel beeld. De dichter zoekt de existentiële zin in schoonheid,
tederheid, in het belang van de kleine, zingevende emoties, in de kwetsbare
roerloosheid (alles gebeurt met klein
gebaar / zoals je een vaas op tafel zet - p. 271), in twijfel, maar ook in
gemoedelijkheid. Er worden geen grote woorden, combattieve taal en intense
beelden gebruikt: Van Londersele zoekt schoonheid en emotie.
Als
verzamelbundel biedt De bruiden
1973-2013 een overzicht van en een terugblik op Van Londerseles poëtische
oeuvre. Als nieuwe publicatie is De
bruiden een bundel vol eenvoudige schoonheid, die de lezer meevoert in een
zoektocht die de nodige diepgang verkrijgt door het exploreren van relaties als
stad en landschap, vader en zoon, man en vrouw, ziekte en gezondheid … . Een
schitterende regel wil ik u niet onthouden: hij
licht het kleine anker uit zijn koffie (p. 286). Zulke versregels
verschaffen deze bundel meerwaarde.
De bruiden. Gedichten 1973-2013, Roel Richelieu Van Londersele, Houtekiet/Atlas Contact,
Antwerpen/Amsterdam, 2013, ISBN 9789025442477
(Philippe Cailliau)