Lezend in de jongste bundel van Francis De Preter, Voeten in de aarde, sprongen mij onwillekeurig de verzen voor de geest van Elisabeth Barrett-Browning, in haar gedicht Portugees Sonnet, vertaald en gebloemleesd door Paul Claes:
En toen mij zijn vervlogen taal doordrong
Meende ik door mijn tranen heen de jaren
Van bitterzoete weemoed te ontwaren
Waarvan de schaduw mijn bestaan besprong
In de 33 gedichten van Francis De Preter, die grosso modo herinneringen aan vroegere plaatsen, kunstenaars en artistieke ontdekkingen beslaan, overweegt de melancholische noot. De nu 92-jarige dichter neemt meer en meer afstand van zijn vroegere vitalistische thematiek: natuur, reizen en muziek. Hij vermeit zich thans bij de schoonheid van voorbije momenten.
Het huis
Zie de schaduw van dit huis
met zijn stoffige trap
naar droombeladen kamers:
moe van het ontwaken
na jaren
dalen wij de treden af
verkleed;
het venster kijkt ons kouwelijk aan,
de maan sluipt heimelijk weg
achter de zon,
de kasten weerkaatsen
gekraak van stappen
uit een oud bestaan.
De lijfelijk-materiële aanwezigheid van de werkelijkheid in Voeten in de aarde is slechts een dekmantel voor de onderliggende mystiek van het bestaan. Het zinnelijke van de vroegere poëzie van De Preter heeft plaats gemaakt voor berustende beschouwing, met een tikkeltje heimwee naar de aardse wortels.
Terugblikkend op de menigvuldige ontmoetingen met artiesten allerhande schrijft Francis De Preter het gedicht De dichters dat door Albert Hagenaars en Siti Wahyuningsih werd vertaald in het Bahasa Indonesia en opgenomen op hun blog Suara, Suara dari Utara (Stemmen uit het Noorden):
De dichters
De dichters waren mijn gasten,
spraken ieder hun taal.
Uit hun woorden groeiden wouden,
gonzende korven, gouden honing.
Verkenners zagen nieuw land,
dronkemansogen beeldig reliëf.
Goede nacht!
(Dobra noc, Henryk Gorecki)
Zwijg nu, klok, en breng
de nacht die mij doorziet
met ogen van slapeloze sterren,
wat moet ik met jouw wake,
die staalharde blik uit het zwart heelal?
Schildwacht aan mijn raam,
mag ik mij voorzichtig keren op mijn zij?
Dank u, voorlopige vredesbode,
ik beëindig nu mijn samenspraak
met de buitenwacht van de stilte;
mijn dal ligt in jouw slapend gebergte,
straks kust een nieuwe dag de sprei,
maar wat te doen met die blanke morgen?
Voeten in de aarde, Francis De Preter, Uitgave in eigen beheer Francis De Preter, Geelhandlaan 2/1, 2220 Heist-op-den-Berg, 2024
(Marc Bruynseraede)
Elke wereld heeft zijn sleutel,
wie opent wat hij dromend vindt?
Ik zocht en vond de deur
en zo de mond en dan het vers
maar bovenal de toonspraak
en de kleuren van hun klanken.
wie opent wat hij dromend vindt?
Ik zocht en vond de deur
en zo de mond en dan het vers
maar bovenal de toonspraak
en de kleuren van hun klanken.
De Latemse schilders, Charles Baudelaire, Johannes Vermeer, maar ook de oorlog in Oekraïne worden met een poëtisch saluut bedacht, evenals de Goede Nacht-wens van Henryk Gorecki (Dobra noc), wellicht voor hen die aan slaaptekort lijden : de nacht die mij doorziet / met ogen van slapeloze sterren.
Het zijn momenten van schoonheid die als slapeloze sterren blijven naklinken in ons geheugen en in de boekenkast.
Goede nacht!
(Dobra noc, Henryk Gorecki)
Zwijg nu, klok, en breng
de nacht die mij doorziet
met ogen van slapeloze sterren,
wat moet ik met jouw wake,
die staalharde blik uit het zwart heelal?
Schildwacht aan mijn raam,
mag ik mij voorzichtig keren op mijn zij?
Dank u, voorlopige vredesbode,
ik beëindig nu mijn samenspraak
met de buitenwacht van de stilte;
mijn dal ligt in jouw slapend gebergte,
straks kust een nieuwe dag de sprei,
maar wat te doen met die blanke morgen?
Voeten in de aarde, Francis De Preter, Uitgave in eigen beheer Francis De Preter, Geelhandlaan 2/1, 2220 Heist-op-den-Berg, 2024
(Marc Bruynseraede)