Na haar bundel Gods bedrog is Neem dit lichaam de tweede bundel, die van deze freelance
journaliste voor Al Jazeera verschijnt in Nederlandse vertaling. Fatena
Al-Ghorra, die de Palestijnse gebieden ontvluchtte voor Hamas, werkt en woont
in Antwerpen. Ze schrijft in het Arabisch en wordt beschouwd als één van de
meest beloftevolle jonge Palestijnse dichters.
De bundel bestaat uit twee cycli
van telkens tien gedichten. De eerste cyclus is geschreven vanuit de
ik-persoon. De dichteres reflecteert, stelt vragen, zoekt antwoorden, tracht
geleden pijn en de eelt op haar ziel te begrijpen en zo haar afkomst te
plaatsen in de context van haar huidig bestaan. De openingsverzen zetten de
toon: Een cel van verroest ijzer is mijn
hart / het hele jaar door gekleed in zwart / mijn hart lijkt op een
granaatappel / gewikkeld in stevige zijde…
Het is een gevecht met duistere
nachtmerries en een beklemmend verleden, dat raast door haar hoofd en dat zij
wil bezweren door de kracht van de taal: Ruis
van wezens in mijn hoofd / een stilte waarin alle woorden zitten / mijn stem
gilt…Met mijn hoofd tussen mijn handen kijk ik / naar de fijne draden uit de
buiken van insecten… ik kijk.
Gans deze cyclus balanceert
tussen een bijna angstige rusteloosheid, zoeken naar houvast, en opstandig
geloof in de eigen weg. Magistraal verwoord in het gedicht Vader: Vader, jij die schiep
/ ik ben de dochter van je leven die je uit je mond vormde / ik roep jou / ik
vind mijn ogen niet / en voel mezelf niet / kom nu / ik ben bang.
en verder: ik sta
aan de rand van de weg / met een adres zonder huis.
In de tweede cyclus spreekt de
dichteres tot de man-geliefde. De toonaard is gebiedend maar opnieuw
schommelend tussen een beschermende tederheid – Neem dit lichaam / voorzichtig / bedek het / dekens zijn niet nodig –
zelfbewuste onderdanigheid – zijn adem
laat mij alle ramen openen / ik dans / zijn ogen verspringen / werpen zich op
mijn middel – en erotisch begeren: een spel van aantrekken en afstoten. De
dichteres op ontdekkingstocht naar het eigen lichaam en de man-geliefde
daarvoor waarschuwend: Rood zoals het
hoort / stromend / het graaft een plek in mijn ziel om te schreeuwen… Ik houd ervan mijn twee vingers / op de
kleine snee te leggen…
Met deze bundel zet Fatena
Al-Ghorra zich in het spoor van de grote Palestijnse dichter Mahmoud Darwish:
gedichten, die gedragen worden door lange zinnen en meeslepende herhalingen,
vertellend en bezwerend tezelfdertijd, zonder schroom voor afkomst en traditie.
Bij de voorstelling van de bundel las de dichteres voor in het Arabisch met de
vertaling geprojecteerd. Zelf de taal onmachtig ervaar je dan toch de rijkdom
van deze verzen, hun ritmisch meanderen in een niet aflatende poëtische
woordenstroom. Het is dan ook jammer dat deze Nederlandse vertaling dit
onvoldoende weergeeft, af en toe de poëtische kracht van de verzen verstoort en
hier en daar ook fout gaat. Maar nogmaals je leest daar doorheen, zo
meegesleept dat je wordt door dit indringend meesterwerk.
Neem dit
lichaam, Fatena Al-Ghorra, 2019, Uitgeverij P, Leuven en
Uitgeverij Jurgen Maas, Amsterdam, 2019, ISBN 978-94-92339-73-7
(Richard
Foqué)