Tussen het lezen van de vele poëziebundels steek ik af en toe ook eens wat anders onder mijn leesbril. Het gevaar van recenseren ligt in het routineus bespreken, het diagonaal lezen, het zinken in een zichzelf repeterende woordenstroom en nutteloze teksten zijn daarvan vaak het resultaat. De oplossing: iets anders lezen of een tijd(je) je pen laten zwijgen. Door de mazen van het net heeft dus niks met poëzie te maken. De auteur Joris Surmont nam zijn tijd om een balans op te maken van wat we een volzet-maritiem-leven kunnen noemen. Als 15-jarige scheepsjongen trok hij van de Oostendse kustvisserij, via de grote visserij op IJsland naar de Belgische marine waar hij uiteindelijk als technisch officier aan boord van diverse fregatten zijn stempel achterliet. Mochten we duikboten hebben gehad, was hij daar waarschijnlijk ook in beland… Nadien rijpte bij hem het idee om dat boeiend en zeer divers relaas samen te brengen. Zo een oefening leidt heel vaak tot de verleiding om via het verzamelingen van losse herinneringen, enkele sterke verhalen en een paar uit de oude doos veroverde foto’s uiteindelijk te spreken van een boek. Ik was dus een beetje op mijn hoede. Door de mazen van het net is uiteindelijk meer dan een afgemeten oprakelen van interessante anekdotes geworden. Het geheel is een leesbaar boek door de poging van Surmont om volledig te zijn en de diverse maritieme sectoren glashelder te bespreken. De auteur staat bijvoorbeeld geruime tijd stil bij de periode van de kabeljauwoorlogen; een periode die uit onze nationale geschiedenis lijkt verdwenen. Op een gepassioneerde manier bespreekt hij vooral wat de vissende mens aan boord van de kotters en trawlers voelde en dacht. Het zijn beslist geen stoere cowboyverhalen geworden, maar fijne beschrijvingen van een tijd die al ver achter ons ligt en waarvan de waarde nog betekenisvol is.Naast het louter vertellende zorgde de auteur eveneens voor fijn uitgeschreven technische informatie, bijvoorbeeld wanneer hij het heeft over de diverse vismethoden of ergens verder als hij de alternatieven voor de boomkor (daarvan zullen veel niet-vissers nooit gehoord hebben, wat een typisch woord) uit de doeken doet. Hij reikt oplossingen aan. Wat het lezen van dit boek de moeite maakt is de eerlijkheid waarmee de schrijver de lezer bij de hand neemt en begeleidt doorheen een niet alledaags thema. Daarbij wordt hij nooit belerend, maar hij bewijst te spreken en dus te schrijven met kennis van zaken. Verder is Door de mazen van het net ook nog eens voorzien van schitterende kleurenfoto's. Ook voor de beleidsmakers wil Joris Surmont een boodschap meegeven. Hij gaat de discussie aan en verdedigt zijn standpunten betreffende overbevissing, visserijdruk en het algemene visserijbeleid. Kortom die boek is ook voor landrotten een goeie keuze om de letterlijke en figuurlijke horizonten te verbreden. De auteur droeg zijn boek op aan zijn op 4 januari 1987 op zee gebleven vriend Wilfried Zwertvagher.
Door de mazen van het net, Joris Surmont, Uitgeverij Boekschout te Soest, 2011, ISBN 978-94-6089-427-5
(Frank Decerf)