Dichteres
en plastisch kunstenaar Marleen de Crée illustreerde meerdere van haar
dichtbundels, waaronder Bloedspiegel:
een scenario (2002) en liet zich
al vaker inspireren door het werk van andere
kunstenaars, zoals in de bundel Erbarme
dich (2017) met gedichten bij beelden van Berlinde De Bruyckere. Met
grafica Goedele Peeters werkte ze geregeld samen: Sibylla (2005), Heen en weer
(2008), Eilanden (2009) en het
tweetalige Over en weer – De part et
d’autre (2011).
Stilte in mij is het recentste
samenwerkingsproject van beide dames. Deze bij Uitgeverij P luxueus en op groot
formaat (30,5 x 21 cm) uitgegeven bundel bevat acrylschetsen en houtsneden van
Goedele Peeters en gedichten van Marleen de Crée.
Goedele
Peeters tracht door middel van dagboekschetsen in het reine te komen met het
verlies van haar moeder. Twee ervan kregen een notitie mee: 326 dagen moederloos en Hove op je verjaardag. Landschappen
waarin geen mens te bespeuren valt. Landschappen waarin ze de moeder terug wil
oproepen, haar een plaats geven? Omzichtig, met een ingehouden tederheid die
ook de Crée in de gedichten weet op te roepen (tussen de woorden groeide een/ eindeloze traagheid, schroom), alsof
alles in toom wordt gehouden door de vraag of de stilte bij een dergelijk
verlies wel kan opgevuld worden met beelden en/of woorden.
alsof ze pas was
uitgegaan,/ alsof ze iemand hoorde in/ haar droom. stilte blies haar/ aan.
lakens als een open/ veld in een kamer, wit-/ gesneeuwd met niets. wind/ rolde
de schaduwen/ voor zich uit. de bomen/ ademden voorzichtig het verlies.
Twee
cycli. De eerste, Stilte in mij,
bestaat uit tien vrij korte gedichten. In elk van deze gedichten komt het woord
stilte ook letterlijk voor: stilte blies haar aan; een witte stilte
glijdt zachtjes in het duister; een roerloze stilte sluipt in de stem; stilte
als een schaduw waarin ze kan beginnen; een witte stilte zweeft voorbij; stilte
op gerafelde mist; de stilte heeft ze in de kieren van haar gedachten gelegd en
toegedicht; een vleugje stilte in haar hart alsof het wist waarop ze wachtte. De
tweede cyclus, So long, bestaat uit
drie gedichten die kunnen gelezen worden als een herinnering, tast de tijd af: toen onze tijd nog ging liggen als
openingsregel van het eerste en toen de
tijd er nog niet, nog niet/ was begonnen van het derde gedicht.
De
vertalingen naar het Frans (Frans De Haes) en het Engels (Willem Groenewegen)
worden voorafgegaan door de twee soberste schetsen van Goedele Peeters, alsof
de stilte in het landschap lijkt ingebed.
Wie
een verlies in woord en beeld weet te vangen als Goedele Peeters en Marleen de
Crée, brengt een ode aan een afwezige die nooit echt weg is. Dat dit geleid
heeft tot de indrukwekkende woord-en-beeld symbiose die Stilte in mij is geworden, kunnen we alleen maar toejuichen.
Stilte in mij, gedichten van
Marleen de Crée, acrylschetsen en houtsneden van Goedele Peeters, vertalingen
naar het Frans door Frans De Haes en naar het Engels door Willem Groenewegen,
Uitgeverij P, Leuven, 2018, ISBN 978-94-92339-64-5
(Roger Nupie)