Leven in vrede met zichzelf: de droom

In 2014 verscheen van Lucienne Stassaert het autobiografische prozaboek Souvenirs. Aantekeningen in de loop van de tijd. Daarin groef ze in haar verleden en zocht ze naar gebeurtenissen die haar leven beïnvloedden. Ondertussen is het vervolg op dat boek verschenen: Souvenirs II. Daarin graaft Stassaert verder in de ‘aarde’ naar elementen die haar leven vorm hebben gegeven.
Alles wat Lucienne Stassaert (be)schrijft, memoreert en analyseert in de relatief korte hoofdstukjes, dient haar hogere bewustzijn, wordt geformuleerd ter wille van de zingeving van haar bestaan, verdiept het inzicht in haar denken en beweegredenen, bindt de strijd aan met haar levensangst en twijfels en schenkt haar meer existentiële houvast. Het schrijven van haar souvenirs moet klaarheid brengen in belangrijke fasen in haar leven (schrijven is de chaos bezweren), moet eveneens de samenhang bevorderen tussen de puzzelstukken die haar artistieke ontwikkeling vormen. De relatie met haar twee artistieke dochters Anouk en Régine (die mede aan de wieg hebben gestaan van de poëtische videodocumentaire (van Gina G.) over hun moeder, met name Souvenirs uit 2016) vervult haar met dankbaarheid en krijgt ruime aandacht. En er is ook de mislukte relatie met de vader van haar dochters …
Belangrijk in het boek is het ingaan van de auteur op de rol in haar leven van  haar moeder, en vooral van haar vader, die van zijn dochter Lucienne zo graag een concertpianiste had gemaakt, een vergeefse droom. De ouders krijgen nu ruimte – de auteur heeft de indruk dat zij in de eerste Souvenirs is tekortgeschoten, en ze wil dit bij dezen goedmaken. Verder is er veel belangstelling voor de invloed van muziek, schilderkunst en literatuur (voornamelijk poëzie) op haar evolutie en productie.
In Souvenirs II beschrijft Stassaert haar diepe vriendschap met de inmiddels overleden iconische p.p.-dichter en literair encyclopedist Henri-Floris Jespers. Luciennes nieuwe kat, kater Robbi, is haar nieuwe poes-metgezel met wie communiceren belangrijk is om het alleen-zijn te counteren.
Uiteindelijk zijn er twee invloedrijke personen bij het tot stand komen van haar werk. Dichter Roger Nupie heeft met zijn reacties op haar kunst een stimulerende werking op haar creativiteit. Roger is een goede vriend en helpt Lucienne bij haar administratie. Er is ook de (verzonnen) kwelgeest Mijnheer Watdannog, die bij zijn ‘verschijnen’ Stassaert dwingt dialogen aan te gaan over moedeloosheid en problemen van leven en dood. Door haar conversaties met hem moet zij haar gedachten ordenen en vormgeven. Het antidotum voor Mijnheer Watdannog is wel: schrijven en schilderen!
Wie belangstelling heeft voor Lucienne Stassaert als mens én schepper, moet absoluut Souvenirs II lezen (en ook deel I). De lezer krijgt een dieper inzicht in de complexe rijkdom van deze veelzijdige kunstenaar. Op pagina 171 formuleert ze een belangrijke drijfveer voor het schrijven van haar schetsen: “Ik betwijfel of ik ooit in vrede met mezelf heb kunnen leven.” Schrijven is zoeken naar zingeving om vrede met en in zichzelf te vinden. Dit is Lucienne Stassaert ten voeten uit.

Souvenirs II, Lucienne Stassaert, P, Leuven, 2017, ISBN 978-94-92339.33-1


(Philippe Cailliau)