Een goed gedicht wordt nooit zomaar
geschreven. Het lijkt er soms op dat de woorden binnenkomen, bij de dichter
aankloppen en als het ware vragen geschreven en geordend te worden. Bij Staf De
Wilde doen die woorden dat heel sterk. Gedichten schrijven beheerst heel het
leven van deze dichter.
In het gedicht maat der dingen stelt
De Wilde de vraag “Waaraan zal men zich meten?”. Dat is één van de grondvragen
van ons bestaan. Vragen als: “Wie zijn we?” en “Hoe is het gesteld met de
meetbaarheid van ons ten opzichte van de dingen buiten ons?” vloeien daaruit
voort. Het zijn ook de grondvragen van de poëzie, waar gedicht en existentie
samenvallen.
Hier zijn we meteen dicht bij de
werkwijze van De Wilde. Het lijkt erop dat hij al schrijvend ideeën
binnenkrijgt en daar dan ook associatief mee verder gaat binnen het gedicht om
uiteindelijk tot een afgerond geheel te komen. Dit zie ik als één van de
redenen waardoor de gedichten meestal lang zijn. Ze zoeken als het ware naar
een voltooiing en het vinden daarvan vergt nogal wat tekst.
In vele titels verwijst Staf de
Wilde naar auteurs en namen van bekende kunstenaars. Het eerste gedicht draagt
de titel René Descartes. Hij heeft het hierbij over de filosofische
twijfel. Deze twijfel is eigen aan Staf De Wilde. Hij is beslist niet vlug
tevreden met het resultaat van zijn arbeid.
Er staan in de bundel ook een
aantal gedichten die we gemakshalve reisgedichten zullen noemen. Deze
reisgedichten staan voor het op weg zijn van de mens. In het woordgebruik van
de dichter is er soms een zekere verharding vast te stellen. In de beeldspraak,
maar ook in de directe zegging, in het noteren van feiten, is dat zo. Hoewel De
Wilde meestal minutieus noteert, leveren veel gedichten in bepaalde strofen
prachtige metaforen op.
De gedichten zijn inhoudelijk zinvol, met rake,
originele en heel mooie metaforen, nogal eens uit de natuurwereld - het bos en
de bomen uit de titel - geplukt. Niet alleen het mooie plaatje of de frisse
klank is voor hem voldoende. Een gedicht is voor hem zuivere ernst, en niet
zomaar woordenspel. Hij wil iets meedelen, hij wil waarschuwen en af en toe met
de vinger wijzen en dwingen naar dat stuk van de wereld te kijken dat wij
liever uit het zicht houden zodat we ons gemakkelijk voelen in ons leventje van
elke dag. Zijn wereldbeeld is nogal somber. In gedichten waar dreiging van uitgaat
en de hardheid van het leven beschreven wordt overweegt de concrete
rechtstreekse zegging boven de beeldende.
De
bundel vraagt een inspanning, maar het loont duidelijk de moeite de gedichten
te lezen en opnieuw te lezen. Dat is ook noodzakelijk, één vluchtige lezing
heeft hier geen zin. Af en toe een paar gedichten zodat de inhoud doordringt en
kan bezinken. Graag gelezen.
Door het bos: de bomen
en de mens, Staf De
Wilde, Uitgeverij Het Punt, Dendermonde, 2013, ISBN 9789460791246
(Hervé
J. Casier)