Terug bij AF

In zijn derde bundel Dit is hoe een storm ontstaat keert Pim te Bokkel terug naar het platteland. Was de beweging in zijn debuut nog omgekeerd (die begon in zijn geboortestreek en eindigde in de stad waar hij nog steeds woont), nu start de bundel met een roltrap, in een metro … om met een landschappelijke observatie te eindigen. Daartussen gebeurt gelukkig veel:
er komen forensen langs, wachters en voorbijgangers, er wordt onder platanen blad geblazen, er is een voorval dat weer voorbijgaat, er is een vertraging voor de storm ontstaat en –hoopvol – ook weer een zee waar je met wrakhout op kunt varen.
En dan zijn we pas net over de helft van de eerste afdeling. Er is trouwens erg veel zee in deze bundel, alsof Te Bokkel ons meeneemt naar een landschap waar het voor de romantiek goed toeven is. Hij toont ons in zijn derde bundel een romantisch ik en hij wijst ons er zelf op door de bundel op te dragen aan zijn vriendin en door een gedicht op te nemen dat hij (eigenlijk alleen) voor haar schreef.

 We drijven zonder bakens
uit elkaar en worden jij en ik
en afstand die verlangen is.

Hoewel het cliché op de loer ligt, steekt Te Bokkel op de juiste momenten een storm op. Ook als die storm als een ontkennende vlaag begint:

Hij  wil ongerijmd beweren
dat de wind de wind niet is
en vormvrij met de wind
de onbenoemde dingen zijn

Het is niet de eerste (terug)verwijzing naar zijn vorige bundel (de dingen de dingen de dans en de dingen, 2010), maar wel een belangrijke. Te Bokkels werk om de dingen een leven in te blazen, is nog niet gedaan. Het is niet alleen leven, er is meer: er moet beweging zijn. In het gedicht Poëzie bestaat niet wordt de naam van de dichter ontkend en wordt aan de wind de poëtische waarde gegeven. Poëzie is voor Te Bokkel beweging:

Poëzie is daar boven de zon en je reikt
maar veel meer nog dan dat is de wind die je grijpt poëzie:

je laat het gaan en geeft je zinnen aan de wind
je zucht en fietst erin

Dit is hoe een storm ontstaat is het resultaat van noeste arbeid. Wie de diverse voorpublicaties vergelijkt met het uiteindelijke gedicht, kan niet om die conclusie heen. Gedichten worden soms zelfs uiteen getrokken om in verschillende verzen in de bundel terug te keren.
Met deze bundel bewijst Pim te Bokkel eens te meer tot de top te horen. Hij schetst met gewone woorden een wereld die vervreemdend en herkenbaar is. Een wereld waarin de storm niet de schade achterlaat zoals in de werkelijkheid, integendeel: deze storm steekt op in het papier en komt er niet van los. Het gevecht tussen wind en wolken vindt vooral plaats tussen de regels en binnen de zinnen. Warm aanbevolen!

Dit is hoe een storm ontstaat, Pim te Bokkel, Nieuw Amsterdam, Amsterdam, 2013, ISBN 904 681 582 X

(Wim van Til)