Het is zonder meer treffend dat
twee dichteressen tegelijk en dan nog bij dezelfde uitgeverij debuteren,
succesvol debuteren zelfs, in Nederland wonen maar alle twee uit Duitsland
afkomstig zijn en zich inhoudelijk vooral op (menselijke) relaties richten. Het
gaat om Frouke Arns en Annelie David, die bij Marmer publiceren.
Het is lang niet elke debutant gegeven met een hoogst
origineel geluid te komen. De tweetalige Arns (°1964, Handorf) wist hier mede
dankzij haar late start wel voor te zorgen. De titel, Mensen die je misschien kent en vooral de omslag (sportschoenen op
een radiator) van haar bundel suggereren al welke kant het opgaat: waarnemingen
die overgaan in beschouwingen en mogelijkheden. Het proces dat haar over drie
afdelingen verspreide gedichten volgen is nooit de enige weg, laat staan de
meest waarschijnlijke. Op werkelijk elk moment, vaak al in de eerste regel, kan
de lezer geconfronteerd worden met zinsdeelcombinaties en beelden die alleen
van een waar talent kunnen zijn. Een voorbeeld van het eerste uitgangspunt: Ik weet nog hoe ik jou beging. En van
het tweede: Uit de schoot van de man
tegenover je groeien chrysanten. Arns overtuigt over de hele linie. Als zij
in staat is haar parameters nog scherper af te stellen; de intrinsieke, zeg de
poëtische, logica dwingender te maken zónder daarbij minder irrationeel te
worden kan zij uitgroeien tot een topdichter. Nog een markant fragment, uit Narcose: De zoon die ik nooit had / zat
verscholen achter bladgroen op een tak, / kwinkelerend als een merel. Uit struiken / kolkten spreeuwen recht de hemel in.
Annelie David (1959, Keulen) woont sinds 1982 in Nederland. Ze was
aanvankelijk danseres en choreografe maar koos in 2003 voor de poëzie en
schrijft in toenemende mate in onze taal. Machandel
(dit Oud-Friese woord betekent jeneverbes) is haar debuut. De bundel laat zien
dat zij formeel diverse opties open houdt. Vormtechnisch lopen haar gedichten namelijk
uiteen van kortregelige strofen tot proza zonder hoofdletters. Inhoudelijk
roept zij een spanningsveld op tussen een hij en een ik, een jij en een ik, en
tevens tussen vader en moeder en kind. Natuurbeelden en jeugdherinneringen
spelen een grote rol. Ook is er een fascinatie voor de knoet van de tijd, die
zich uitstrekt tot in de toekomst. David heeft aandacht voor wat zacht en
kwetsbaar is maar in het verlengde daarvan schuilt onheil, getuige een fragment
als: je was melk, zacht als dons / ik had
je botten kunnen breken. Haar zegging is authentiek en zou nog aan kracht
winnen bij een grotere contractie.
Globaal gesproken verschillen deze dichters in
zoverre van elkaar dat Arns al een eigen stijl lijkt te hebben gevonden die
haar gedichten een horizontale strekking geeft en David nog dusdanig zoekt, of
behoefte blijft houden aan een flexibele vorm, dat je daar het etiket verticaal
op kunt plakken.
Mensen die je misschien kent, Frouke Arns, Uitgeverij Marmer, 2013, ISBN 978 94
6068 152 3
Machandel,
Annelie David, Uitgeverij Marmer, 2013,
ISBN 978 94 6068 149 3
(Albert Hagenaars)