Een feestelijk boek. Dat is Spiegels, de vijfde dichtbundel
van Marleen De Smet. De
dichteres presenteert 41 gedichten, samen met schilderijen van 22 kunstenaars.
Het resultaat is een gloedvolle, sublieme uitgave, met teksten die absoluut niet
verbleken bij een overdaad aan beelden.
Integendeel, de gedichten zijn
mooi opgemaakt, duidelijk leesbaar in een schreefloos lettertype. In vele
publicaties worden teksten gewoon ‘ingegoten’ in plaats van vormgegeven, maar
in Spiegels heeft Jan Van Craesbeeck
binnen een strak stramien van twee kolommen gevarieerd met foto, tekst en
achtergrond, in harmonie met inhoud en sfeer van de bundel.
De teksten staan links of rechts
van de glanzende foto’s, onopgesmukt, op een blanco pagina. Op andere plaatsen
krijgt de achtergrond kleur, al dan niet versierd met uitvergrote details uit
het schilderij. Op pagina 49 is een speels spiegeltje in zelfklevende folie
handmatig ingebracht en op pagina 4 staat een citaat van George Bernard Shaw in
spiegelschrift. Uitgever Jan Heyvaert
koos voor een mooie, gesatineerde papiersoort. Dank zij deze aantrekkelijke en
verzorgde presentatie neemt de lezer verwachtingsvol de teksten door, omdat hij
uitleg wil bij de illustraties. Of wil hij zijn gedachten en emoties gewoon
toetsen aan Marleens poëzie? Worden beelden en gevoelens verrijkt door naar de
illustraties te kijken? Is het eerst zien, dan lezen? Of eerst lezen, dan zien?
De interactie tussen woord en beeld blijft enigmatisch.
Marleen Desmet leende voor dit
project niet alleen gedichten uit eerdere bundels, maar ook uit online
projecten als De Vallei van François
Vermeulen. De kwaliteit van de poëzie van Desmet hoeft geen betoog: als
geen ander schrijft zij puntgave, geconcentreerde, klankrijke en soepele
gedichten.
Supervrouwelijk, speels en
sensueel dicht zij: Wispelturig als een veertje / zo en niet anders / kan je
haar verzinnen. / Wie aan haar deelneemt weet / dat haar lippen klitten / aan
wat je niet zegt. / Ze lispelt dat alleen de doden / zwijgen en kantelt haar hals
/ voor een sprekende wals.
En: in je handen / beweegt zij
het / reizend liefkozen. / je bent boot en vaart / door haar branding en kust /
beide borsten, hoor je echo / tussen welvende bergtoppen.
De dichteres waagt zich ook aan
gedichten zonder punten of komma’s, in een schitterende stream of
conciousness-techniek: zoals zij staren geboeid in monoloog met het oog in
oog een golflengte van zichzelf verwijderd zo onbewogen het tafereel maar de
tijd het tij het water fronsen het strand en het zand verwaait en wist
voetsporen warempel het lijkt dat zij zien dat zij spiegel zijn…
Marleen De Smet is een dichteres
met metier. In Spiegels toont zij haar sprankelende inventiviteit. Zij
suggereert nieuwe taalgevoeligheden en schuwt artistieke experimenten niet. In
deze bundel gebeurt iets opmerkelijks: letters, klanken, lijnen en
kleurvlakken, innerlijke en uiterlijke beweging vloeien in en over en door elkaar.
Een magisch samenspel ontstaat, met als resultaat een feest voor het oog en
voor het gemoed.
Spiegels, gedichten/schilderijen, Marleen De Smet, Uitgeverij
De Draak vzw, Tollembeek, 2013. ISBN 9789490738136
(Nicole Van Overstraeten)