Het
creëren van een papieren ‘tweelingbroer’ en met hulp van hem de werkelijkheid
tegemoet treden. Dichter en essayist Alain Delmotte speelt dit literaire spel
sinds 2002 subtiel en kundig.
Het
resultaat doet qua vorm niet onmiddellijk aan poëzie denken. Maar poëzie is
natuurlijk vooral een onzichtbare kracht die zelfs in een proza-zin of een
proza-taalfragment kan zitten.
Het
balanceren tussen poëzie en proza: in het werk van de Nieuwgriekse dichter
Konstantínos Kaváfis (1863- 1933) komen
we het bij uitstek tegen: een verrassende poëtische kracht in een als proza
genoteerde tekst, mededelende zinnen met een nawerking die buiten de grenzen
van het verhalende gaat.
In
de ‘notities’ die Delmotte zijn personage Warhoofd laat maken schemert Kaváfis
fijntjes door. Het zit hem vooral in de toon.
Uit:
LEERDICHT OVER JE SUCCES
3.
Nooit vermoed dat wat je tegenviel voor
anderen zo mee zou
vallen.
Bij alles wat je deed en verwierf klonk
een applaus, zoals een
applaus klinkt in een lege zaal.
Wat je nog boeiender maakt: dat je je van
zo veel dingen niet
bewust bent.
Je moet het maar kunnen.
De
toon stelt gerust, maar de inhoud schuurt verfijnd. Al in het begin van deze
reis door de gemoedsbewegingen van Warhoofd staat dat het leven een gok is.
Warhoofds ‘wijsheden’ zijn daar een fatalistische reactie op. Een samenstel van
oefeningen in Zen, ironie en stoïcisme: daar doet de door Delmotte gecreëerde
innerlijke levensweg van Warhoofd nog het meest aan denken. Als een moderne
variant van de antieke stoïcijn Epictetus stommelt onze held door het leven.
Omgaan met wat zich voordoet, is gekoppeld aan leerdichten die een gevarieerd
gebied bestrijken.
Uit:
LEERDICHT OVER DE KERN VAN DE CATASTROFE
4.
Vraag je kinderen, je kleinkinderen naar
de kern van de
catastrofe: rampzalig want zonder aarzelen
wijzen ze jou aan –
het is hun zekerheid.
Het
is een uitgangspunt voor kunst en denken: het besef van de catastrofe, het
vermoeden dat je de catastrofe in jezelf meedraagt. Uit dit vermoeden komen
berustende commentaren en wijsheden voort. Zaken waaraan een ander iets kan hebben. Wat in de
leerdichten is besloten, is het resultaat van een soort zelfonderzoek en is
tegelijk een leidraad voor anderen. Alain Delmotte is met deze bundel volop
bezig een Warhoofdig gedachtengoed te ontwikkelen, een ironisch/poëtisch commentaar op het ‘klimaat’ van deze tijd.
Hij
heeft met Warhoofd een bruikbare protagonist gevonden, een speler met een
monoloog. Het decor is een sobere ruimte om te denken.
Uit:
LEERDICHT OVER HET AANBIEDEN VAN EXCUSES
's Avonds vraag je aan de avond je
misschattingen te vergeven.
Dat je je weer van dag hebt vergist.
Dat het vandaag op geen enkel moment 'nu'
was maar
tiksgewijs straks-straks, straks-straks.
Waar
literaire kunst zich verbindt met het filosofische of het pedagogische liggen
dominee en schoolmeester op de loer. Delmotte ontspringt die dans moeiteloos.
Warhoofds gezegende staat van onvermogen maakt van het noodlot iets dat bijna
gezellig is. Amor fati op niveau.
Warhoofds leerdichten 1,
Alain Delmotte, deel 4 Gaia - Chapbooks, 2019, ISBN 978-0-244-79034-9
(Erick Kila)