Fascinerende doorkijkjes


Hosanna in den Hoge / zingend / voor een publiek van mongolen en Chinezen / voerden we / onze magnifieke verdwijntruc op. Zo eindigde afdeling / gedicht (doorhalen wat niet van toepassing is) V in de vorige bundel van Jess De Gruyter, Zo meteen gaat deze kogel een hoop rotzooi aanrichten, en er werd die avond niet meer gevogeld.
De Gruyters nieuwe en vierde bundel Als ik je neersteek gorgel je voortreffelijk nummert gewoon door en opent dus met VI dat zo aanvangt: ik zing / de slavendrijver / in mij / op een bloedhete / namiddag / in West Virginia // ik zing / de schepen / die ik naar de kelder / joeg / de beesten / die ik uithongerde // mijn plannen // voor wereldheerschappij. Opnieuw welkom in het universum van Jess De Gruyter.
De dichter leest niet gaarne voor uit eigen werk, maar terwijl je het leest kun je je uitstekend voorstellen hoe het zou klinken: staccato, swingend als een razende soundtrack, ritmisch als de salvo’s uit een machinegeweer. Uiteraard quasi uit de losse pols afgevuurd door Bruce Willis of verwante types. Want ook in deze bundel krioelt het net als in zijn eerdere werk van de verwijzingen naar films en acteurs en actrices. Zo passeren onder anderen Isabelle Adjani, James Caan, Jimmy Cagney, Alain Delon, Morgan Freeman, Raquel Welch en John Wayne en spiegelen scènes uit onder meer The Godfather en Die Hard.
Veel fascinerende doorkijkjes, ook in de moderne, veelal 20ste eeuwse, geschiedenis. De lezer meent Tony Kurz “Ich kann nicht mehr” te horen kreunen op de Eiger, te dwalen door de Wolfsschanze, de bommen op Hiroshima en Nagasaki te zien vallen, van de oorverdovende dreun te schrikken waar Hans Guido Mutke de mens voor het eerst mee confronteert, de Bende van Nijvel supermarkten te zien overvallen en Evel Knievel hals, nek en nieren te zien breken.
Deze bundel klinkt en verbeeldt: hoorde je / de nuances in het knallen / van de bullenpees // de uitvluchten / mea culpa’s als voorbeeld, en zag je // hoe die smeerlap / er iemand bij had gehaald / die kon liplezen. We leren uit Als ik je neersteek gorgel je voortreffelijk voorts dat het heelal ontstond op een zaterdagavond in oktober (herken ik hier het begin van Caveman?) en dat het sprookje van Roodkapje nefast voor de wolvenpopulatie was.
Jess De Gruyter zet mij altijd op verschillende manieren aan het werk. Primo is er natuurlijk de lectuur van zijn poëzie, secundo het genieten van het ritme daarvan en tertio het quizaspect: herken ik alle verwijzingen?
in welke film // doorboort de held / de schurk / met een afvoerbuis / (en laat deze stoom af) Goh. The Dead Pool? Veel stoom, maar volgens mij gebruikte Clint Eastwood een harpoen. Een film met Steven Seagal dan? Ik twijfel.
Alleszins een tof vervolg op Zo meteen gaat deze kogel een hoop rotzooi aanrichten. Snel gesneden, flitsend gemonteerd.

Als ik je neersteek gorgel je voortreffelijk, Jess De Gruyter, ’t balanseer, Gent, 2019, ISBN 978 9079 202696

(Bert Bevers)