Achter de titel van deze gedichtenbundel van Will van Broekhoven, zijn debuutbundel, kan je plekken en gevoelens lezen, en er nieuwsgierig naar worden. Gelukkig, je vindt ze ook.
Een gedicht is een handtekening. Nooit hetzelfde, maar altijd herkenbaar. Er is bij stilgestaan, uitgeprobeerd en goed bevonden. Een dichter als Van Broekhoven wil er eerst zichzelf in vinden en uitdrukken en het dan anderen laten lezen, en zich verwonderen.
Will oefent zijn handtekening op kattenbelletjes die hij met zich meedraagt en waar hij nadien op terugkijkt om een verhaal te vertellen dat pakt. Alsof hij een vogel is die over de werkelijkheid vliegt om materiaal voor een nest te verzamelen of om soms ook een directe prooi te vangen.
Zo is deze bundel verzameld, met een scherp oog en met zorg voor betekenisvolle expressie. Met gedichten die elk op zich staan maar in de bundel onderling natuurlijk schuilen onder hun thema. Er zit veel door de tijd geladen inspiratie in de gedichten: Zeeuws-Vlaamse kindertijd, de jeugdcultuur die is blijven hangen in Elvis en de brede reflectie erop die uitmondt in het gedicht De Tijd.
Van Broekhoven is een intuïtieve dichter die beelden en signalen registreert en laat gisten. Zo dat zijn gedichten verschillende kanten kunnen uitgaan. Soms lyrischer, soms strakker en cryptischer. De taal blijft (schijnbaar) toegankelijk maar haar diepte kan flink verschillen. Hij vraagt van zijn lezers dat ze een dialoog aangaan met zijn gedichten. Scheldemond en klauwzeer kan je lezen als een levenslijn waarover wordt bericht – soms expliciet, soms bijzonder onrechtstreeks – over de plekken die de dichter hebben beroerd of waar hij is langs geschuurd.
Mooi is ook hoe zo ervaringen werken als direct instrument.
De winter is de hogeschool van het onbehagen
waar wij als wrokkige studenten
leraren bij voorbaat vijandig gezind zijn
hogeschool van het onbehagen
waar we lage scores oogsten
en niet op volgende seizoenen
voorbereid zijn
(uit: Wintergedrag)
Je herkent een scherp waarnemer die met zorg interpreteert en de intrigerende tweeslachtigheid ziet van mensen (iets verfoeien en tegelijk opzoeken) en dingen. Met dat soort verdraaiingen en tegenstellingen speelt hij ook graag. Zo laat hij in Odysseus weer veilig thuis een andere kant van Odysseus zien: …komt thuis, verhaal is afgelopen… gaat zich doodvervelen… In zijn gedicht Orpheus verdwijnt Euridice niet, ze blijft hem achtervolgen met haar klachten tot hij grauw wordt van ellende.
Will van Broekhoven is, dat lees je duidelijk aan deze bundel af, uit op mooie evenwichten tussen vorm en inhoud. Daardoor varieert de taal ook van pure beschrijving en precieze, soms heel speelse tekening, naar meer meditatieve insteken die tijd vragen om gehoord te worden. Er zit heel veel samen in deze breed uitgetekende bundel die er daardoor een is om af en toe naar terug te grijpen. Je wordt uitgedaagd om nieuwe dingen te horen. Er je eigen weg in te zoeken, want er zijn veel aanknopingspunten
Scheldemond en klauwzeer, Will van Broekhoven, Uitgeverij Leeuwenhof, Oostburg, 2023, ISBN 978-94-93155-15-2
(Wim Verzelen)