Een kat, een vader en The Beatles


Of het nu met zijn verhalen is, of met een roman als 1q84, in drie vuistdikke delen (2009-2011) of de al even omvangrijke twee delen van De moord op Commendatore (2017, 2018), Murakami bewijst zijn meesterschap keer op keer. Dat is niet anders met de twee boekjes van nog geen 60 bladzijden die hij nu de wereld instuurt en waarin hij terugblikt op zijn verleden. 

Murakami wou al eerder over zijn vader schrijven - als een graatje dat in je keel is blijven steken zeurde het lang in mijn achterhoofd - maar dat leek niet te lukken. Tot hij zich herinnert hoe hij ooit met zijn vader een kat ging achterlaten op het strand en dat bleek de aanzet om een portret op te tekenen van een gerespecteerd man die lesgaf en haiku schreef. Murakami tracht te achterhalen wat zijn vader deed in de oorlog. Hij had twintig jaar lang nauwelijks contact met zijn vader, iets waar hij verder niet op ingaat. En de kat? Wanneer ze thuiskomen, wacht zij hen op aan de voordeur. Verandert er iets of blijft alles zoals het was?

Al doken de Beatles al eerder in zijn werk op en werd een van hun songs zelfs de titel van een roman - Norwegian Wood - Murakami houdt meer van jazz en runde zelfs ooit nog een jazzclub. With the Beatles is dan ook geen ode aan de legendarische popgroep.

In 1964 kruist hij op school een betoverend meisje dat die memorabele hoes met zwart-witfoto’s van de vier Beatles in halfschaduw tegen haar borst geklemd houdt: With the Beatles. Hij zal haar nooit meer terugzien, maar de herinnering is voor eeuwig in zijn geheugen gegrift: Het was een imprint van een unieke gemoedstoestand van dat moment, van die plek, van die periode. 

En het leven gaat verder. Murakami heeft een vriendinnetje, Sayoko, die naar burgerlijke muziek luistert - easy listening - en hij komt in contact met haar excentrieke broer die aan een vreemde aandoening leidt: Op die leeftijd weet je toch nog niet veel van jezelf? Alsof je in een ondergrondse buis leeft. Als daar nog eens iets beangstigends als geheugenverlies bij komt, is het einde zoek. Ja toch? Hij zal haar broer, die geen last meer blijkt te hebben van geheugenverlies nog één keer ontmoeten. Er zat bijna twintig jaar tussen, en ongeveer zeshonderd kilometer. Het voormalig vriendinnetje is triest aan haar eind gekomen.

Hoe herinneringen nawerken en ons confronteren met het verlangen, het gemis, de doelloosheid, de vergankelijkheid, de zoektocht naar identiteit en menselijk contact heeft twee mooie Haruki Murakami verhalen opgeleverd, verpakt in prachtig vormgegeven en geïllustreerde hardcovers.

Een kat achterlaten, herinneringen aan mijn vader, Haruki Murakami, vertaald uit het Japans door Elbrich Fennema, illustraties Marion Vrijburg, Uitgeverij Atlas/Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2020, ISBN 978 90 254 6607 7

With the Beatles, Haruki Murakami, vertaald uit het Japans door Elbrich Fennema, illustraties Toni Demuro, Uitgeverij Atlas/Contact, Amsterdam/Antwerpen, 2020, ISBN 978 90 254 6619 0

(Roger Nupie)