Bies van Ede (1957) is een veelzijdige, zeer productieve Nederlandse
schrijver. Toch publiceerde hij pas onlangs zijn derde dichtbundel, Wachten tot de wereld rond is. Eerder
verschenen van zijn hand Herinnering aan leven (1977), Verhinderd te
ontvangen (1982) en Naar huis (2006). Deze nieuweling werd
uitgegeven door Kleinood & Grootzeer. Qua vormgeving is het werkelijk een
juweeltje. Mij bekroop onmiddellijk een gewaarwording van luxe toen ik het
aangereikt kreeg. Smal boekje, lekker in de hand. Bladzijden en stofomslag op
geschept papier, gevergeerde structuur. Mooi lettertje, Utopia serif, titels
roodgedrukt. Voorzien van een extra kaft van stevig plastic, waardoorheen de
poëet ons ernstig aankijkt. De
bundel tel vijfenveertig verzen, gegroepeerd onder vier titels.
Het krijsen van de Wereld beschrijft momenten
van zwijgen, vergeten, er-niet-zijn, ontwijken, ontkennen. In de bundel zullen
vele ongerijmdheden en paradoxen opduiken. Niet voor niets draagt het
openingsgedicht de titel Nieuwe berijming. Wist ik zeker dat je/ niet
luisterde, ik zou/ tot jullie bidden, en: Ik lees voor omdat ik weet/
dat niemand luistert. Rond biedt ons wellicht de sleutel tot de naam
van de bundel: Als jij niet huilt zal ik niet lachen, niet fluisteren/ als
jij niet schreeuwt, want het hoeft niet meer./ Onze belangrijkste taak hebben
we volbracht:/ De wereld rond gekregen. De vier reeds eerder gepubliceerde
verzen Camera Obscura 1 t/m 4 gaan over het vervliegen van de tijd en
het verlies van wat ooit was. En de
eenzaamheid van de achterblijver. Iedereen is weggegaan/ die had moeten
blijven, en oud zou/
moeten worden in mijn plaats.
Rondom het interbellum weerspiegelt ontreddering en
verbijstering over de waanzin van Wereldoorlog I en II en opent met drie
gedichten onder de titel Opvoedingsrituelen, met als thema bezorgdheid
om gevaren die kinderen in het leven te wachten staan. Voel de schubben op
de handen die je schudt,/ luister naar het grommen van muziek/ die door de
straten lijkt te lispelen, wantrouw/ - / iedere kleur op het eerste gezicht./
Zorg voor werkende ogen.
Momentopnamen en agendanotities. A-chronologisch
worden aan maanden van het jaar gedichten gewijd. Citaat uit Oktobertakken:
Rondom stort de wereld in, wij oefenen/ het binnenrijm van gesloten deuren
als de wind waait./ - / Wees voorzichtig met elkaar en met/ de resten van de
zomer. Mei, september, november en
december ontbreken op het appel. De dichter sluit af met Najaar (Met
Seniorenkorting): Als ik een bos was, dacht ik, zou ik me een/ mooie
vrouw voelen die in het laatste/ gouden zonlicht gedwongen wordt zich uit te
kleden/ voor de strenge koude meester Winter. Ik zou/ huiverend proberen te
weigeren.
Het bezoek neemt afscheid. Hier hebben in-memoriam-gedichten een plaats gekregen. Ze lieten bij mij de ontroering na die ik altijd voel bij de laatste drie minuten van Pink Floyds Wish you were here, een teder onherroepelijk afscheid. Uit Minnaars Dichters en Dwazen citeer ik tot slot: Je hebt nooit meer geschreven, ook niet om te zeggen/dat je was overleden. Ik had je zeker teruggeschreven. Onvergetelijk.
Wachten tot de wereld rond is, Bies van Ede, Uitgeverij Kleinood & Grootzeer, Bergen op Zoom, 2019, ISBN/EAN 978-90-76644-94-3
(Will van Broekhoven)