Hanneke van Eijken was te zien en te
beluisteren op vele podia waaronder Lowlands en de Nacht van de Poëzie. Haar
debuutbundel Papieren veulens werd
bekroond met de Lucy B. en C.W. van der Hoogtprijs 2015 en de Zeeuwse
Boekenprijs voor het beste debuut 2013. Zij is, behalve dichter, jurist en
wetenschapper op het gebied van Europees recht.
De titel Kozijnen
van krijt duikt op in het gedicht Zus
op bladzijde 21:
Ze tekent kozijnen van krijt
en we klimmen uit de ramen
van tijd, de dag in
…..
De bundel bestaat uit zes cycli met
respectievelijk, acht, vijf, zeven, drie, drie en drie gedichten. Een aantal
van de gedichten verschenen in eerdere versie in literaire tijdschriften of in
bundels zoals Op de breuklijn van het
ijs (Uitgeverij Mauritsheech, 2016), Dichterbijen/Poet
Bees (Literatuurhuis, 2017) en Hortus
Conclusus (Uitgeverij Magnolia, 2016).
Het sterkst vind ik haar in de korte gedichten.
Eén beeld dat scharniert als een deur en een kamer in een huis opent. De cyclus
Tafel, Zee, Tijd springt daarin
boven de andere reeksen uit. Ik citeer van bladzijde 20:
Moeder
Haar stem is een fluisterzachte doek
om in te schuilen, haar armen
vormen een fort
ik pas in haar botten
ik klink in al haar ritmes
ze ruikt naar nieuwe dagen
die glinsteren als eilanden
aan de rug van een kust
Verder krijgen in deze reeks vader, zus, broer
een stem. De dichter schetst in eenvoudige bewoordingen haar liefdevolle
relatie met haar verwanten. Ze fluistert niet maar spreekt zacht en indringend
tot je. Verlies en ongeluk zijn ver. Voorbij het water, achter de einder. Toch
besluit ze deze cyclus met het gedicht Alles
op de juiste schaal. Ik citeer :
…..
vandaag gaat niemand dood
vandaag zijn er wanden van stro
en we wonen onder een inktblauwe hemel
…
Landschap en zeegebied zijn voor haar bronnen
van inspiratie. Meeuwen zijn ‘de grote vogels met hun gemberkleurige ogen’,
elders worden ze wel ‘meeuwen’ genoemd. Toch is er onder de allesoverweldigende
aanwezigheid van deze natuurelementen onheil aanwezig, een tegengewicht dat
doet beseffen dat wij klein, maar niet hulpeloos, want samen zijn.
…
er rinkelen skeletten van zeedieren bij de achterdeur
de meeste zachte dieren zijn vertrokken
wij zijn hier – samen
een heel kleine roedel
…
(bladzijde 15, Dit is geen landschap voor kleine, zachte dieren)
De dichter blijft ver van somberheid. Ze is
heel feitelijk, voortdurend op zoek om te benoemen. Ze geeft andere en diepere
betekenissen. Poëzie is overal te vinden. De regel ‘het regende licht’ uit het
gedicht Alles paste in een kom van vier
handen is afkomstig uit een arrest van de Hoge Raad, 19/11/2004: ‘…. (verweerder) voerde geen verlichting, het
was donker en het regende licht.’ krijgt in dit gedicht een heel andere waarde:
…
ik denk aan je op de plek waar vroeger gras was en nu zand
ik voel je handen nog, het regende licht
we wisten de hele wereld samen
Kozijnen van krijt, Hanneke
van Eijken, Uitgeverij Prometheus, Amsterdam, 2018, ISBN 978 90 446 2827 2
(Frans August Brocatus)